ZAMEK W BOBROWNIKACH pow. Lipno
zabytki architektury - zamki, warownie, twierdze
Jako pierwszy został wzniesiony dom główny. Miał plan prostokąta o wymiarach 15 na 46 m i usytuowany był wzdłuż kurtyny zachodniej. Następnie powstał mur obwodowy i wysunięta przed lico wieża bramna. W narożniku południowo-wschodnim postawiono wieżę u dołu czworoboczną, u góry zaś cylindryczną o wymiarach 10,7 na 11,2 m. Wzdłuż wschodniego boku zamkowego dziedzińca usytuowano pomieszczenia gospodarcze, zapewne drewniane. Drugi murowany budynek wzniesiono pomiędzy wieżą, a skrzydłem zachodnim. Z uwagi na niestabilny grunt bryłę zamku oraz mury obronne o grubości 3,5 m wzmocniono przyporami. Kolejnym etapem rozbudowy zamku w Bobrownikach było otoczenie go drugim obwodem murów, dzięki czemu powstało międzymurze. Podstawowym materiałem użytym do budowy zamku była cegła. Jedynie mur zewnętrzny i cokoły wykonano z kamienia.
W 1405 roku Bobrowniki i cała ziemia Dobrzyńska wróciły do Polski na mocy ustaleń zjazdu w Raciążku. Starostą bobrownickim został mianowany Warcisław Gotartowic z rodu Lisów. Po wybuchu wojny z Zakonem w 1409 roku zamek był oblegany od 20 do 28 sierpnia przez armię krzyżacką dowodzoną przez wielkiego mistrza Ulryka von Jungingena. Po kilku dniach obrony załoga wskutek zniszczenia części murów zamkowych przez ciężką artylerię zmuszona była poddać zamek Krzyżakom. Ci podejmują reperację murów i osadzają na zamku wójta Boemunda Brendela, podskarbiego zakonnego.
Zamek i miasto, które otrzymało prawa miejskie od Krzyżaków w 1403 roku jako Stadt Beberen, powraca pod polskie panowanie po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. W okresie wojny trzynastoletniej 1454-1466, a także w latach 1519-1521 więziono w nim pojmanych rycerzy zakonnych. Po podpisaniu II pokoju toruńskiego skończyła się rola Bobrownik jako twierdzy broniącej rubieży Królestwa Polskiego przed Krzyżakami.
Na odbudowę po zniszczeniach wojennych warownia czekała długo i nie doczekała sie nigdy. Mimo to w XV-XVII w. zamek był siedzibą starostów, sądu ziemskiego i grodzkiego. Uszkodzony w czasie wojny polsko-szwedzkiej 1626-1629 miał być remontowany na koszt szlachty Ziemi Dobrzyńskiej, na co zgodził się sejm szlachecki w 1641 roku. Jego stan był nienajgorszy, bo mury zamkowe zachowane były w całości, a jedynie główny budynek mieszkalny nie posiadał dachu. Niestety, dalszych zniszczeń zamek w Bobrownikach zaznał w czasie potopu szwedzkiego, ale nadal w jego budynku mieściła się kancelaria grodzka. Było tak aż do 1776 roku, kiedy przeniesiono ją do Lipna.
Na początku XIX wieku został częściowo rozebrany, a materiał wykorzystano w celach budowlanych. Do naszych czasów z zamku w Bobrownikach pozostało niewiele. Obecnie jest to położona nad brzegiem rzeki Wisły malownicza ruina. Zobaczyć można relikty wieży, pewne partie wewnętrznych murów oraz fragmenty północnej i południowej części skrzydła zachodniego.
http://www.zamkiobronne.pl
fot. P. Hartwich
