Zamek w Rogóźnie zbudowali Krzyżacy w latach 1250-1260 w widłach granicznej rzeki Osy i jej niewielkiego dopływu Gardęgi, na stromym wzgórzu wznoszącym się 45 metrów ponad Kotlinę Grudziądzką. Wcześniej istniał tutaj stary gród słowiański, a miejsce było ważnym punktem na szlaku wiodącym w głąb państwa krzyżackiego. Najpierw była to drewniana warownia otoczona wałami ziemnymi, a dopiero po zniszczeniu przez Skomanda zamku w Słupskim Młynie, bracia zakonni przystąpili do budowy murowanego zamku w Rogóźnie.
   Od 1285 do 1333 roku zamek stanowił siedzibę komtura, a następnie do 1454 roku wójtostwa podlegającego bezpośrednio władzy  Wielkiego Mistrza. Pierwszym komturem zamku w Rogóźnie był Winand. W latach 1309-1312 na zamku obradowała generalna kapituła z udziałem 51 komturów. Po bitwie pod Grunwaldem zamek przejściowo zajęły wojska polskie, które wkroczyły tutaj też w czasie "wojny głodowej" w 1414 roku. Zamek do 1454 roku był w rękach Krzyżaków, a ostatni wójt krzyżacki Eglott von Rosenberg, opuszczając warownię podpalił ją. Po odbudowie zamku od 1466 roku stał się siedzibą starostów polskich. W 1590 roku starostwo zostało zamienione na ekonomię królewską.
   Zamek został poważnie zniszczony w czasie wojny polsko-szwedzkiej w 1628 roku. Na rozkaz króla szwedzkiego Gustawa Adolfa na jego murach wypróbowano siłę nowego rodzaju min, które wybuchając, pogłębiały zniszczenia warowni. W połowie XVII zamek remontowano, jednak następny najazd szwedzki w 1656 roku spowodował tak znaczne zniszczenia, że w 1686 roku był już całkowitą ruiną. Zamek rozebrano na rozkaz króla pruskiego Fryderyka II w latach osiemdziesiątych XVIII wieku, a cegłę zużyto do budowy twierdzy w Grudziądzu.
   Po II wojnie światowej, w 1952 roku, przeprowadzono renowację zamku, a do połowy lat 90. XX wieku krzyżacka warownia należała do Agencji Własności Rolnej. Od tego czasu zamek pozostaje w rękach prywatnych.
   Kompleks zamkowy w Rogóźnie zajmował szczyt góry i rozległą platformę na sąsiednim płaskowyżu. Pod względem obszaru (49940 m kw) należał do największych w państwie zakonnym (zamek wielkiego mistrza w Malborku miał ok. 35000 m kw). Główne założenia obronne bazowały na stworzeniu trzech stref oporu, usytuowanych piętrowo. Nieprzyjaciel musiał więc zdobywać po kolei najpierw przedzamcze, potem zamek średni, aż wreszcie wysoki.
   Wjazd do zamku prowadził z dwóch stron: od zachodu stromym podjazdem od podnóża góry oraz od wschodu przez Bramę Łasińską. Pierwsza droga wiodła z Grudziądza przez zespół bramny, składający się z przedbramia, szyi i bramy właściwej. Podobna brama była od strony Łasina, z tym, że był tutaj jeszcze nad fosą most zwodzony. Pozostałość bramy jest włączona do budynku dworu, a teraz po otynkowaniu jest zupełnie niewidoczna.
   Przedzamcze zewnętrzne, bardzo rozległe, założone na planie nieregularnego czworoboku, usytuowane było od strony północno-wschodniej. Otaczały je mury, których wzmocnieniem były wychodzące poza lico muru baszty otwarte od wewnątrz. W 1565 roku baszt tych było dwadzieścia dwie. Kilka z nich zachowało się do dzisiaj.
   Przedzamcze wewnętrzne wraz z zamkiem właściwym położone było na osobnym wyspowym wzgórzu, oddzielonym od wysoczyzny naturalnym parowem, które przekształcono w głęboką suchą fosę. Założono je na planie podobnym do trapezu, na osi wschód-zachód. Wjazd na nie prowadził przez most przerzucony nad fosą, wsparty na dwóch murowanych filarach, następnie przez zachowaną do dziś siedmiokondygnacyjną wieżę bramną, poprzedzoną umocnionym przedbramiem. Przedzamcze było otoczone murami, od południa i wschodu podwójnymi. W południowo-wschodnim narożniku znajdowała się niewielka cylindryczna wieżyczka, zbudowana w ciągu muru zewnętrznego. Ten olbrzymimi teren płaskowyżu był przewidziany na budowę miasta wewnątrz murów przedzamcza. Miało się ono nazywać Filiow (Filów). W czasach krzyżackich mieściły się na przedzamczu zabudowania gospodarcze przyzamkowego folwarku oraz mieszkania personelu zamkowego. Były tu więc karczma, kuźnia, budynki mieszkalne służby, kaplica, stajnie, obory, owczarnie i duży ogród.
   Wyglądu zamku właściwego nie sposób dziś odtworzyć (próba rekonstrukcji). Usytuowany był w północno-zachodniej części przedzamcza wewnętrznego. Założony został na planie kwadratu lub zbliżonym do kwadratu, którego północną część stanowił dom konwentu. W skrzydle południowym była prawdopodobnie infirmeria i kaplica, a w skrzydle zachodnim refektarz. W narożniku północno-zachodnim zachowały się fundamenty narożnej wieży. Po zewnętrznej stronie muru wschodniego przekopano niewielką fosę. Wjazd do zamku znajdował się od wschodu, przez most przerzucony nad fosą. Do dzisiaj zachowała się znaczna część murów przedzamcza zewnętrznego z prostokątną basztą, wieżą bramną, cylindryczna wieżyczka i część murów przedzamcza wewnętrznego. Z domu konwentu przetrwały słabo czytelne fragmenty murów.
   Wokół zamku utworzono rezerwat przyrody "Rogóźno Zamek".

fot. T. Stenka