ZAMEK W SZUBINIE   pow. Nakło n. Notecią
kategoria:

zabytki architektury - zamki, warownie, twierdze
opis: Pierwsza wzmianka o Szubinie w źródłach pisanych pochodzi z roku 1365. Dotyczy ona starosty generalnego Wielkopolski Sędziwoja Pałuka piszącego się z Szubina. Właśnie jemu przypisywane jest wzniesienie gotyckiego zamku oraz lokacja miasta i erekcja parafii wraz z budową kościoła. Jako najbardziej prawdopodobny okres powstania zamku to lata 1361-1377. Był to schyłek panowania króla Kazimierza Wielkiego oraz początek rządów Ludwika Węgierskiego, za czasów którego Sędziwój piastował najwyższe urzędy w państwie. To zapewne wysoka pozycja społeczna oraz znaczne dochody umożliwiły mu budowę w dziedzicznym Szubinie murowanej rezydencji obronnej.
   Zamek szubiński został usytuowany na niewielkim, trudno dostępnym wzniesieniu położonym wśród bagien rozciągających się w dolinie rzeki Gąsawki. Zbudowany został na planie regularnego czworoboku o wymiarach 42 x 42, ściętego w narożniku południowo - wschodnim i można go uznać za typowy przykład zamku nizinnego, zapewne bezwieżowego.  Do jego budowy użyto gotyckich cegieł w układzie polskim (najlepiej zachowane w części południowej obwodu) na fundamencie z granitowych głazów. Zamek liczył w obwodzie ponad 1100 m kw., co pod względem rozmiarów stawia go na czołowym miejscu wśród średniowiecznych zamków rycerskich i kościelnych. Z powodu zniszczeń oraz późniejszych przebudów nie jest możliwe odtworzenie jego pierwotnej zabudowy. Na otoczonym murem obwodowym dziedzińcu znajdował się murowany budynek mieszkalny oraz zapewne drewnianych obiekty o charakterze gospodarczym. Jedyna droga do zamku wiodła sztucznie usypaną przez bagna groblą, do bramy zlokalizowanej pośrodku północnej kurtyny, gdzie natrafiono na  ślady dwu występów muru, na których opierała się konstrukcja bramy.
   Po śmierci Sędziwoja jego spadkobiercy sprzedali w roku 1418 dobra szubińskie Janowi Czarnkowskiemu herbu Nałęcz. W posiadaniu tej rodziny zamek pozostawał bez większych zmian do roku 1641, kiedy to nabył go wojewoda poznański Krzysztof Opaliński. Nowy właściciel przystąpił do przebudowy zniszczonego przez pożar na początku wieku zamku, czyniąc z niego swą główną siedzibę. W wyniku przeprowadzonych prac powstał dwukondygnacyjny budynek, który zajął całą powierzchnię dawnego gotyckiego założenia. Syn Krzysztofa Opalińskiego Jan Karol sprzedał w 1674 Szubin swemu szwagrowi Adamowi Konarzewskiemu.
   W roku 1731 poprzez małżeństwo z Weroniką Konarzewską Maciej Mycielski zostaje kolejnym właścicielem zamku. Za jego czasów staje się on pełną splendoru magnacką rezydencją utrzymaną w stylu baroku. Kolejny z Mycielskich - Maciej jest twórcą przyzamkowego parku. Niestety pod koniec XVIII wieku nastąpiło zadłużenie majątku, co zmusiło Jana Nepomucena Mycielskiego do jego sprzedaży na przymusowej licytacji. Nabył go Fryderyk Skórzewski, który na miejscu zamku wzniósł nowy budynek, wykorzystując część istniejących murów. W następnych latach następowała częsta zmiana właścicieli a  dawny zamek został przebudowany na dwór - siedzibę dzierżawców lub zarządców dóbr.
    Na początku XX wieku nastąpiła rozbiórka popadającego w ruinę obiektu. Około roku 1925 w oparciu o resztki dawnych murów wzniesiono niewielki budynek mieszkalny który został zburzony w 1986. Miejsce dawnego zamku to teraz słabo czytelna ruina. Zobaczyć można niewielkie fragmenty głównie gotyckich murów miejscami sięgające wysokości 7 metrów w ścianie południowej zamku, natomiast ściana północna obwodu ocalała jedynie na poziomie fundamentów.
źródło: www.zamkipolskie.hg.pl
Wędzki A. , Rezydencja w Szubinie na Pałukach w świetle źródeł pisanych, Żnin - Szubin, 1992
jak trafić: Ruiny zamku znajdują się na południowych obrzeżach miasta, na prawym brzegu Gąsawki, wśród podmokłych łąk.  zobacz na mapie
 
zdjęcie:


fot. ze strony  www.szubin.info