KOŚCIÓŁ P.W. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA W BRZEŚCIU KUJAWSKIM  pow. Włocławek

zabytki architektury - budowle sakralne

Kościół p.w. św. Michała Archanioła został zbudowany jako część dominikańskiego zespołu klasztornego. Wymurowany z cegły w stylu gotyckim w drugiej połowie XIV wieku, był wielokrotnie niszczony i przebudowywany. Zawiera liczne formy neobarokowe, wprowadzone w latach 1922-1928. 
   Świątynia orientowana, murowana z cegły. Korpus trójnawowy, bazylikowy, pierwotnie trój-, obecnie dwuprzęsłowy. Prezbiterium wydłużone, trójprzęsłowe, zamknięte ściana prostą. Od południa przy przęśle zachodnim czworoboczna kaplica z XVII wieku. Przy prezbiterium od północy dwuprzęsłowa zakrystia oraz kruchta, łącząca się bezpośrednio z korytarzem klasztoru.
   Prezbiterium i nawa główna nakryte sklepieniami gwiaździstymi bez żeber, na gurtach, z wydatnymi odcinkami gzymsu u spływu, w nawach bocznych sklepienia ośmiopolowe na gurtach. Sklepienie zapewne gotyckie, w dobie baroku pozbawione żeber i uzupełnione gurtami. W kaplicy i zakrystii sklepienia kolebkowo-krzyżowe.
   Tęcza zamknięta półkoliście, analogicznie zamknięte arkady międzynawowe, wsparte na masywnych, prostokątnych filarach. Okna w prezbiterium od południa oraz wnęki w ścianie północnej zamknięte łukiem lekko zaostrzonym, w korpusie i kaplicy okna zamknięte odcinkowo. Kaplica otwarta do prezbiterium wysoką sfazowaną arkadą, zamkniętą łukiem ostrym. W zachodnie przęsło nawy głównej wbudowano w 1928 roku chór muzyczny. Wejście do zakrystii i do klasztoru w prezbiterium zamknięte półkoliście, głęboko rozglifione do wnętrza.
   Na zewnątrz korpus opięty w narożach płaskimi pilastrami, ponadto przyporami, częściowo nowszymi niskimi, przy południowej nawie bocznej dwiema gotyckimi o jednym uskoku, przy kaplicy dwie szkarpy wydatne, od południa z ostrołukową wnęką, od wschodu załamana. W ścianach nawy głównej, ponad nawami bocznymi, wnęki koliste. Szczyty neobarokowe ze spływami, parami pilastrów i trójkątnymi przyczółkami. Północne i południowe elewacje naw bocznych z odsłoniętym wątkiem ceglanym o układzie gotyckim. W zachodnim przęśle nawy południowej gotycki portal z drugiej połowy XIV wieku, częściowo zrekonstruowany, ostrołukowy, ponad nim blenda kolista i zarys wimpergi.
   Ołtarz główny neogotycki z XIX/XX wieku z obrazem Matki Boskiej Różańcowej z końca XVI wieku, malowany na desce. Po bokach ołtarza głównego dwie oszklone szafki z wotami z wieków XVII-XX. Dwa ołtarze boczne neogotyckie z XX wieku, w prawym późnobarokowy obraz św. Antoniego z XVIII wieku. Ołtarz w kaplicy rokokowy z z XVIII wieku, w nim obraz św. Wincentego Ferrieriusza z XVIII wieku.
  Z przylegającego od północy klasztoru, pochodzącego zapewne z XVI w., wielokrotnie przebudowywanego, zachowało się jedynie wschodnie skrzydło zajmowane obecnie przez elżbietanki.

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Dawne województwo bydgoskie, pod red. T. Chrzanowskiego i M. Korneckiego, z. 18: Włocławek i okolice, oprac. W. Puget i in., Warszawa, 1988

Do Brześcia Kujawskiego dojedziemy autobusami PKS z Włocławka.

fot. ze strony:  http://www.brzesckujawski.pl