opis: |
Historia kościoła
Kościół zbudowano w latach 1872-1878 wg projektu architekta Fryderyka
W. Adlera z przeznaczeniem na zbór ewangelicki pod wezwaniem świętego
Pawła. Prezbiterium i zakrystię zdobiły witraże ufundowane przez cesarza
Wilhelma I wykonane przez Cesarski Instytut Witrażowy w Berlinie. Do 1945
roku był miejscem liturgii obrządku ewangelicko-augsburskiego. Kościół
został poważnie uszkodzony w okresie działań wojennych 1939 r. (z wieży
kościoła dywersanci niemieccy strzelali do żołnierzy polskich i cywili),
jak i w 1945 roku w okresie wyzwalania miasta, gdy pociski artyleryjskie
przebiły strop u fasady kościoła, zdemolowały organy i naruszyły wieżę.
Dnia 2 lutego 1945 roku nastąpiło przejęcie świątyni przez Kościół
katolicki i jego poświęcenie. Służył on wtedy jako kościół
pomocniczo-szkolny i był administrowany przez parafię Najświętszego Serca
Pana Jezusa.
Dekretem z 24 sierpnia 1946 r. podpisanym przez kardynała Augusta Hlonda
została erygowana, a z dniem 1 października tegoż roku rozpoczęła
działalność parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła. W czasie stalinizmu
niewiele brakowało, aby świątynia została rozebrana. Pretekstem były
wspomniane wyżej uszkodzenia kościoła w 1945 r. Tymczasowa Rada Miejska
Bydgoszczy 19 kwietnia 1945 roku podjęła uchwałę o likwidacji obiektu i
jego zburzeniu. Wobec stanowczego sprzeciwu społecznego, władza miejska
zasugerowała przekazanie świątyni dla potrzeb Kościoła Garnizonowego, co
ułatwiłoby zamiar (w uzgodnieniu z władzami wojskowymi) jej zburzenia.
Dopiero w czerwcu 1947 roku zamiaru zaniechano, bowiem udało się ujawnić
tajny plan, że na miejscu zburzonego kościoła miał stanąć pomnik Józefa
Stalina. W rzeczywistości do zbiórki nie doszło dzięki zdecydowanej
postawie parafian i proboszcza Stanisława Wiśniewskiego. Całkowity remont
organów, naprawa okien i uszkodzonych witraży oraz okaleczeń ściany
nastąpiły w październiku 1947 roku dzięki zbiórkom pieniężnym.
Przystosowanie wnętrz kościoła dla potrzeb parafialnych nastąpiło w
latach 1949-1957, a uzupełnienie wyposażenia w latach 1966-1967.
Architektura kościoła
Kościół p.w. św. Piotra i św. Pawła w Bydgoszczy zbudowany został
zewnętrznie w stylu eklektycznego neogotyku z elementami romanizującymi,
natomiast wyposażenie wnętrza jest neobarokowe. Jest najbardziej złożoną
architektonicznie świątynią neośredniowieczną w Bydgoszczy. Obiekt
założono na planie krzyża łacińskiego, z rozbudowaną częścią wschodnią i
wysoką wieżą od zachodu. Korpus świątyni jest jednonawowy z transeptem, o
ramionach zamkniętych trójbocznie, z analogicznie zamkniętym prezbiterium.
Charakterystyczną cechą architektoniczną jest kopuła na
ośmiobocznym tamburze. Wieża zwieńczona iglica z portalem
klasycyzująco-neoromańskim (iglica z krzyżem na kuli). Kościół jest
oszkarpowany, elewacje zdobione są ceglanymi fryzami i gzymsami, a otwory
okienne zamknięte półkoliście. W przyziemiu wieży znajduje się kruchta z
bogato zdobionym, uskokowym portalem. W ramionach transeptu i zachodnim
przęśle nawy znajduje się rozległy chór. Wewnątrz świątyni znajdują się
sklepienia krzyżowo-żebrowe, a na skrzyżowaniu nawy i transeptu kopulaste.
Zabytkowe wyposażenie kościoła
W neobarokowym ołtarzu głównym znajdują się:
- obraz Najświętszej Maryi Panny z 1854 roku miejscowego malarza
Maksymiliana Piotrowskiego, który pochodzi z dawnego kościoła
pojezuickiego zburzonego przez Niemców w 1940 roku
- figury św. Piotra i św. Pawła, dzieła rzeźbiarzy Mikulskiego i
Mrówczyńskiego.
W 1957 roku w kościele została wykonana polichromia przez malarzy
Władysława Drapiewskiego z Pelplina i Leona Drapniewskiego z Poznania.
W świątyni mieszczą się 42-głosowe organy zbudowane przez Wilhelma
Sauera z Frankfurtu nad Odrą w 1877 roku. 16 października 2007 r.
instrument wraz z całym wyposażeniem kościoła został wpisany do rejestru
zabytków województwa kujawsko-pomorskiego. |
jak trafić: |
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła znajduje się na Placu
Wolności w Bydgoszczy. Od dworca PKP do świątyni dojdziemy ulicą Dworcową
i skręcamy w lewo, by po chwili ujrzeć górującą nad okolicą wieżę
kościoła, a od dworca autobusowego dojedziemy tramwajami linii 1 i 4,
jadącymi w kierunku Myślęcinka i Bielaw. Wysiadamy na przystanku za
hotelem "Pod Orłem" i idziemy ulicą Gdańską w stronę Placu Wolności. |