KOŚCIÓŁ p.w. Wniebowzięcia NMP W GRUCIE   pow. Grudziądz
kategoria:

zabytki architektury - budowle sakralne
opis: Budowę kościoła w Grucie rozpoczęto prawdopodobnie około 1280 roku i najpierw był on pod wezwaniem świętego Mikołaja (wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przyjęto dopiero od 1647 r.). Świątynia została poważnie uszkodzona podczas wojen szwedzkich (1655-1657), na polecenie króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego została odbudowana i wyposażona przez starostów rogozińskich. Wówczas dobudowano do niej wieżę i zakrystię. W połowie XVIII wieku przystąpiono do generalnego remontu świątyni. Data na blaszanej chorągiewce wieży - 1758 - dotyczy prawdopodobnie przeróbki wieży, która wcześniej była znacznie wyższa. W roku 1846 pożar zniszczył wnętrze kościoła, ale ocalały dzwony: z 1567 roku, przelany w 1882 roku, i z 1715 roku. Staraniem księdza Andrzeja Czajkowskiego, znanego kaznodziei i działacza narodowego, dokonano remontu kościoła (z tego okresu pochodzi zakrystia i kruchta południowa).
   Świątynia nie zatraciła całkowicie cech gotyckich. Zasadniczy korpus zbudowany jest z cegły na kamiennej podmurówce. Jest to kościół jednonawowy, z prezbiterium zamkniętym prosto i czworoboczną, otynkowaną wieżą od zachodu. Szczyty neogotyckie. W prezbiterium sklepienie krzyżowo - żebrowe, w nawie pozorna kolebka.
   Wyposażenie kościoła późnobarokowe z 1 ćw. XVIII wieku. Regencyjny ołtarz główny i dwa ołtarze boczne z około 1730 roku. Drewniany chór muzyczny z około połowy XIX wieku wsparty na czterech słupach, z wybrzuszonym parapetem. Dwa feretrony o charakterze barokowym z pierwszej połowy XIX stulecia z obrazami Najświętszej Marii Panny i świętego Mikołaja oraz świętego Stanisława biskupa. Malarstwo sztalugowe reprezentuje późnobarokowy obraz Przemienienia Pańskiego z drugiej połowy osiemnastego wieku. Wśród rzeźb na uwagę zasługują: figura Matki Boskiej Tronującej z Dzieciątkiem z połowy XIII wieku (późnoromańska), barokowa figura Chrystusa Zmartwychwstałego z przełomu XVII/XVIII w., kamienna rzeźba Chrystusa niosącego krzyż z około połowy XIX wieku, XVIII-wieczna Chrystusa Salwatora oraz ludowy krucyfiks z XVIII-XIX wieku. Organy o zewnętrznej oprawie neoklasycystycznej i współczesnym jej wyposażeniu zbudował A. Terletzki w Elblągu, w 1886 roku. Ciekawe są również zachowane w dość dobrym stanie ornaty: biały z 1698 roku z przedstawieniami NMP Niepokalanie Poczętej, Chrystusa i św. Benedykta, czerwony z pierwszej połowy XVIII wieku, zielony z tkaniny z przełomu XVIII/XIX wieku oraz ornat dziewiętnastowieczny.
źródło: Powiat grudziądzki - przewodnik, pod red. A. Urbańskiego, Toruń, 2005
Otręba Z., Miejscowości powiatu grudziądzkiego, Gdańsk, 2002
jak trafić: Dojazd autobusem PKS z Grudziądza lub z Łasina. Osoby posiadające własny środek transportu dojadą z Bydgoszczy drogą krajową nr 551 do Wąbrzeźna, potem nr 534 do Radzynia Chełmińskiego, skąd drogą krajową nr 538 po 7 km jazdy będą w Grucie.
 
zdjęcie:


fot. A. Sikorska