opis: |
Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Gubinach
został wzniesiony po 1342 roku - wkrótce po lokacji wsi. W XVII wieku
zniszczony przez Szwedów, został częściowo odbudowany w latach 1703-1709.
Pełnił funkcję kościoła parafialnego do 1718 roku. Gruntownie odbudowany w
latach 1732-1733 dzięki fundacji Tomasza Franciszka Czapskiego, biskupa
ordynariusza chełmińskiego. Został odrestaurowany w latach 1915-1916
dzięki inicjatywie proboszcza księdza Bolesława Heese. W czasie drugiej wojny światowej
kościół był nieczynny. Od końca XIX wieku kościół w Gubinach jest
świątynią filialną parafii w Szembruku.
Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża
Świętego w Gubinach jest kościołem gotyckim, orientowanym. Murowany z
kamienia polnego, ze szczytami i wieżą z cegły w układzie gotyckim. Jest
to kościół salowy, prostokątny, oskarpowany w narożach korpus z zakrystią
od północy i prostokątną, trójkondygnacyjną wieżą od strony zachodniej.
Ściany boczne kościoła zwieńczone są profilowanym gzymsem koronującym z
lat 1732-1733.
Elewacja wschodnia z dwoma otworami okiennymi zamkniętymi
odcinkowo, zwieńczona trójkątnym szczytem z lat 1915-1916, z małym otworem
okiennym o analogicznym zamknięciu. Elewacja południowa z dwoma oknami w
tynkowanych opaskach, zamkniętymi łukiem koszowym, między którymi
ostrołukowy, trójuskokowy portal wejściowy. Elewacja północna z jednym
otworem okiennym w tynkowanej opasce, zamkniętym odcinkowo; wschodnia
partia ściany przesłonięta bryłą zakrystii. Elewacja zachodnia zwieńczona
gotyckim szczytem schodkowym, wtopionym w wieżę, w którym ostrołukowe
blendy i sterczyny zwieńczone piramidkami.
Wieża ujęta od strony zachodniej lizenami, między którymi
półkoliście zamknięta wnęka przebiegająca przez dwie kondygnacje,
rozdzielona na wysokości gzymsu koronującego korpusu tynkowanym fryzem
opaskowym, otynkowana ponad nim. W dolnej kondygnacji ostrołukowy otwór
wejściowy, nad nim, w drugiej kondygnacji okno zamknięte półkoliście. W
kondygnacji najwyższej, nadbudowanej w 1733 roku para okienek zamkniętych
odcinkowo.
Kościół w Gubinach kryty jest dachem dwuspadowym, zakrystia
pulpitowym, wieża namiotowym z chorągiewką z datą 1733. Wnętrze korpusu i
zakrystii nakryte fazowanymi belkowymi stropami prawdopodobnie z XVIII
wieku. Organy o zewnętrznej oprawie neoklasycystycznej i współczesnym jej
wyposażeniu instrumentu. Zbudowane przez Augusta Terletzkiego i Edwarda
Wittka w Elblągu w 1894 roku.
Wnętrze kościoła posiada wystrój barokowy i rokokowy. Wyposażenie
stanowią: regencyjny ołtarz główny z lat 1732-1733 i dwa boczne ołtarze z
tego samego okresu. Chór muzyczny pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku.
Do interesujących zabytków należą: ludowy feretron XIX-wieczny z obrazami
MB Łąkowskiej, dwie rzeźby barokowo-ludowe z XVIII wieku (św. dominikanina
i Chrystusa Zmartwychwstałego) oraz ludowy, XIX-wieczny krucyfiks
procesyjny. W kartuszu na belkowaniu ołtarza głównego znajduje się herb
Leliwa biskupa Czapskiego - fundatora odbudowy kościoła w latach
1732-1733.
Na wieży kościoła znajdują się dwa dzwony: jeden z roku 1766,
odlany przez Fryderyka Kocha w Gdańsku, z plakietkami z MB z Dzieciątkiem
i Chrystusem Zmartwychwstałym oraz drugi dzwon pochodzący z XX wieku. |