SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ BOLESNEJ W OBORACH
gm. Zbójno, powiat Golub-Dobrzyń       

zabytki architektury - budowle sakralne

Historia sanktuarium
Kościół i klasztor karmelitów w Oborach został fundowany w 1605 roku przez Łukasza z Murzynowa i Annę (z Galewskich) Rudzowskich, dla zakonników sprowadzonych z Bydgoszczy. Pierwsze zabudowania były drewniane i usytuowano je na szczycie wzniesienia zwanego "Grodzisko" lub "Kawaleria". Około 1612 roku zniszczył je pożar, ale już w latach 1617 -1618 nastąpiła budowa nowego klasztoru i kościoła drewnianego, którego nawę w 1642 roku zastąpiono murowaną. W 1694 roku wzniesiono obecne prezbiterium, a w 1740 roku kaplicę południową, z fundacji kasztelana chełmińskiego - Juliana Dziewanowskiego. W roku 1747 powstała zakrystia z lożą. Kościół odnowiono w 1765 roku. Natomiast klasztor po pożarze w 1626 roku zastąpiono budynkiem drewnianym, który w latach 1647 i 1718 został częściowo rozbudowany w cegle. W latach 1741-1753 wzniesiono murowany klasztor z wieżą nad skrzydłem zachodnim, ukończoną w 1749 roku. Uległ on częściowemu spaleniu w 1821 roku, odbudowano go w 1825 roku, a odnawiano w latach: 1846, 1869 i 1955-1958 (wieża).
Klasztor
Pochodzi z okresu baroku, ceglany z otynkowaną fasadą zachodnią. Jest dwupiętrowy, z mieszkalnym skrzydłem od zachodu i od północy. Główne wejście w skrzydle zachodnim, przy styku z kościołem, akcentuje kwadratowa wieża. W pomieszczeniach parteru i pierwszego piętra sklepienia kolebkowo-krzyżowe i kolebkowe z lunetami, a w refektarzu strop. Część wyposażenia rokokowa z trzeciej ćwierci XVIII wieku. Galeria historycznych portretów zakonników karmelickich z drugiej połowy XVIII wieku.
Otoczenie klasztoru
Klasztor i cmentarz kościelny otacza mur z XVIII wieku, z barokową bramą z 1756 roku i kapliczką z drugiej połowy XVIII w.
Kościół
Jest barokowy, murowany, z kryptami w podziemiu. Jednonawowy, z prosto zamkniętym prezbiterium, przy którym znajduje się kwadratowa zakrystia z lożą na piętrze. Od południa nawy - kwadratowa kaplica. Wewnątrz kościoła sklepienia: w prezbiterium kolebkowe z lunetami, w nawie pozorne i łuku odcinkowym silnie spłaszczonym, a w kaplicy i w zakrystii - krzyżowe.
   Ołtarz główny pochodzi z 1696 roku, ale w XVIII wieku był kilkakrotnie przebudowywany i odnawiany. Na szczycie ołtarza widnieje tondo (obraz w kształcie koła) z 1840 roku pędzla Feliksa Bąkiewicza, przedstawiające Nawiedzenie Najświętszej Maryi Panny. Postacie Maryi i Elżbiety, związane z tytułem kościoła powtarzają się także w rzeźbach, umieszczonych po bokach ołtarza.
   Niszę w środkowym polu ołtarza zajmuje łaskami słynąca figura Matki Bożej Bolesnej, patronki świątyni. Od 1977 roku Pieta zabezpieczona jest pancerną zasuwą. Jej odsłonięciu i zamknięciu towarzyszą oborskie fanfary. Pieta jest dziełem pomorskiego artysty z końca XIV wieku. Jest niewielka (64,5 cm wysokości i  42 cm szerokości), wyrzeźbiona z drzewa lipowego, silnie wydrążona, pokryta polichromią. Przedstawia Bolesną Matkę pochyloną nad zdjętym z Krzyża i złożonym na jej kolanach ciałem Syna. W oborskim kościele zachowały się liczne wota, świadczące o cudach doznanych przez pątników.
   Po obu stronach ołtarz zdobią dwa pełnoplastyczne, naturalnej wielkości przedstawienia papieży: św. Dionizego i św. Telesfora ubranych w habit karmelitański. Również po obu stronach ołtarza są dwie bramki do ambitu (obejście wokół ołtarza). Nad bramkami znajdują się naturalnej wielkości rzeźby świętych Apostołów Piotra i Pawła czczone przez aniołów. Pod mensą ołtarzową jest rokokowe antepedium (ozdobna zasłona spełniająca w liturgii rzymskiej rolę frontu ołtarza). Po środku antepedium widnieje Pieta w ornamentach roślinnych. Ostatnia renowacja ołtarza miała miejsce w 1984 roku.
   W miejscu zejścia się wyższej i szerszej nawy kościoła z prezbiterium po obu stronach łuku tęczowego stoją dwa barokowe ołtarze narożne z końca XVII wieku. Prawy ołtarz wypełnia kopia obrazu neapolitańskiej Madonny. Obraz trafił do Obór z Poznania w 1719 roku. Niekiedy bywa zasłaniany zasuwą z przedstawieniem Matki Bożej Niepokalanie Poczętej z przełomu XVIII i XIX wieku. Ołtarz wspierają dwie kolumny oplecione ornamentami winoroślinnymi. Po obu  stronach ołtarza na wszystkich jego kondygnacjach ustawione zostały rzeźby świętych. W części środkowej świętej Teresy z Avilla i proroka Eliasza, w nastawie ołtarz świętej Elżbiety i świętej Jadwigi, a na szczycie - świętych biskupów. W nastawie ołtarza widnieje obraz świętej Teresy z Avilla. Po lewej stronie świątyni jest późnobarokowy ołtarz z XVII wieku poświęcony świętemu Józefowi. W centralnej części obraz świętego Józefa z Dzieciątkiem. Jezus jest przyozdobiony srebrną sukienką. Na zasuwie obrazu malowane przedstawienie zaślubin Maryi z Józefem. W nastawie ołtarza obraz przedstawiający koronację Maryi ozdobiony rzeźbami dwóch aniołów trzymających owalne kartusze. Na jednym z nich kopia obrazu Przemienienia Pańskiego - Rafaela Santiego. Przy ścianach bocznych świątyni ustawiono rokokowe ołtarze świętego Rocha i świętego Jana Nepomucena. z bogatymi zdobieniami snycerskimi o motywach roślinnych. Trzeci ołtarz boczny wystawiony jest ku czci świętego Antoniego. Po prawej stronie nawy kościoła rzeźbiony ołtarzyk przedstawiający proroka Eliasza i jego następcę Elizeusza. Eliasz jest wśród obłoków i trzyma w jednej ręce księgę, a drugą wyciąga do Elizeusza.

Diecezja włocławska 2000, Włocławek, 2001
www.obory.com.pl

Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Oborach położone jest na stromym wzniesieniu, nad jeziorem Głęboczek. Od strony południowej droga oddziela sanktuarium od góry, na której zapewne usytuowane było  wczesnośredniowieczne grodzisko - obecnie znajduje się tam kalwaria z 15 stacjami Drogi Męki Pańskiej. Od północnego zachodu znajduje się ogród klasztorny obejmujący zbocza, wzgórza i dolinę strumienia.

fot. A. Sikorska

fot. ze strony www.obory.com.pl