opis: |
Początek parafii w Szynwałdzie jest
związany z lokacją wsi i datuje się na około 1320 r. W 1330 roku wielki mistrz Werner von Orseln nadał prawo
patronatu kościoła i kaplicy NMP klasztorowi cysterek z Torunia. W czasie
wojny trzynastoletniej (1454-1466) kościół wraz z kaplicą zniszczono.
Dopiero w 1587 roku Stanisław Kostka, ówczesny dzierżawca Szynwałdu,
ufundował nową kaplicę na miejscu starej zakrystii, która odtąd służyła
jako kościół parafialny.
U schyłku XVII w. przedsionek na drugim boku
prezbiterium nadbudowano lożą patronacką (obecnie składzik), a fasadę
przesłonięto czterokondygnacyjną wieżą z łamanym hełmem ostrosłupowym.
Konsekracji kościoła dokonał biskup Wawrzyniec Gębicki. Większe remonty
kościoła przeprowadzono W XVIII wieku i w 1857 roku, kiedy to nastąpiło
oskarpowanie kaplicy. Natomiast w latach 90. XX wieku przeprowadzono pełną
konserwację polichromowanego sklepienia.
Kościół p.w. Narodzenia NMP w Szynwałdzie jest kościołem
orientowanym, murowanym z cegły w układzie gotyckim z późnorenesansową kaplicą.
Korpus nawowy na planie zbliżonym do kwadratu, z kwadratową
czterokondygnacyjną wieżą od zachodu, przybudówką od strony południowej oraz trójbocznie zamkniętym, niższym i węższym prezbiterium od
wschodu. Do południowego boku prezbiterium przylega dobudówka mieszcząca
zakrystię i kruchtę boczną na dole i dawną lożę kolatorską, do boku
północnego - kwadratowa kaplica. Cały kościół jest oskarpowany dwuuskokowo.
Elewacja południowa przesłonięta bryłą przybudówki, zakrystii i kruchty
bocznej; w ścianie korpusu widoczny jeden otwór okienny, w przybudówce
ostrołukowy portal ze sfazowanym uskokiem. Elewacja północna dwuosiowa w
partii korpusu: w części prezbiterialnej przesłonięta bryłą kaplicy
zwieńczonej dwustrefowym szczytem ujętym w spływy, dzielonym fryzami
opaskowymi, zakończonym trójkątnym szczytem z chorągiewką, na której herb
Dąbrowa, monogram Stanisława Kostki i cyfry 87 (1587 r.). Kondygnacje
wieży rozdzielone fryzami opaskowymi; na osi otwór wejściowy ujęty w dwa
zamknięte półkoliście okienka. Nad wejściem kamienna tablica
upamiętniająca przebudowę w 1594 roku z herbami Łodzia (Łaskich) i własnym
Konigsecków. W drugiej kondygnacji dwa otwory okienne oddzielone blendą,
dwie wyższe kondygnacje z bliźnimi oknami. Kościół nakryty osobnymi
dachami dwuspadowymi, a wieża dachem namiotowym przechodzącym w
ośmioboczną iglicę (blacha) zwieńczoną chorągiewką z herbem i monogramem
Zofii Konigseck-Łęskiej. Wnętrze świątyni nakryte jest XVII-wieczną
pozorną kolebką, w zakrystii sklepienie kolebkowo-krzyżowe, w przedsionku
sklepienie kolebkowe, w dawnej loży, kaplicy i w kruchcie podwieżowej
stropy płaskie.
Wyposażenie kościoła p.w. Narodzenia NMP w Szynwałdzie
jest przeważnie barokowe. Na sklepieniu prezbiterium barokowa polichromia
z końca XVIII wieku z przedstawieniem gołębicy Ducha Świętego, pelikana,
baranka eucharystycznego oraz adorujących aniołów; po bokach, w
prostokątnych obramieniach, sceny Zwiastowania, Koronacji NMP, MB
Szkaplerzna, NMP zwyciężająca zło; na ścianie tarczowej Chrystus
Błogosławiący. Na sklepieniu nawy polichromia z pierwszej polowy XIX
wieku: koliste obramienie z glorią, aniołami, gwiazdami i ornamentami
roślinnymi; w polach bocznych sceny: Krzak gorejący, Jonasz pod bluszczem,
Daniel w lwiej jamie, Ukaranie Heliodora. Późnorenesansowe witraże z 1594
roku złożone z dwóch kwater heraldycznych i dwóch kolistych medalionów z
przedstawieniami Chrztu Chrystusa w Jordanie i Ukrzyżowania. Barokowy
ołtarz główny z przełomu XVII i XVIII wieku z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem
osłoniętym srebrnymi trybowanymi sukienkami i koronami oraz plakietkami
wotywnymi. Na zasuwie obraz z przełomu XVIII i XIX w. z
przedstawieniem NMP Niepokalanie Poczętej. Do ciekawszych zabytków zalicza
się: barokową ambonę z pierwszej ćwierci XVIII w., manierystyczną
kamienną chrzcielnicę z końca XVI wieku płaskorzeźbioną z postaciami
czterech ewangelistów; barokowy drewniany chór muzyczny z I połowy XVIII
wieku; barokową szafę zakrystyjną z XVIII wieku i dwa krucyfiksy
procesyjne z XVIII-XIX w. oraz feretron z pierwszej połowy XVIII wieku. |
jak trafić: |
Z Bydgoszczy do Szynwałdu dojedziemy
drogą krajową nr 1 do miejscowości Dolna Grupa, gdzie skręcamy w drogę
krajową nr 16 i przez Dragacz, Grudziądz, Kłódkę i Rogóźno-Zamek
dojeżdżamy do Łasina. Tam wjeżdżamy w drogę lokalną prowadzącą przez Stare
Błonowo, Wydrzno do Szynwałdu. Osoby, które nie posiadają własnego środka
transportu powinny skorzystać z dojazdu autobusami PKS z Grudziądza lub
Łasina. |