opis: |
Historia
Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej
Królowej Polski początkowo pełnił rolę świątyni ewangelickiej. Wraz z
nastaniem w Wąbrzeźnie rządów pruskich nastąpił szybki rozwój
protestantyzmu. Jego wyznawcy początkowo odprawiali nabożeństwa w domu
prywatnym. Dopiero wraz ze wzrostem liczby ewangelików oraz po zebraniu
odpowiednich funduszy przystąpiono do budowy świątyni. Wzniesiony w latach
1835-1836 neoromański kościół ulokowany został w południowo-wschodniej
części rynku. W latach 1863-1864 dobudowano do niego wysoką wieżę, na
której zawieszono trzy nowe dzwony ufundowane przez członków gminy
luterańskiej.
W 1897 r. Wąbrzeźno stało się sercem nowo utworzonej diecezji
luterańskiej, liczącej prawie dwadzieścia tysięcy osób zamieszkujących w
trzydziestu okolicznych miejscowościach. W związku z tym kościół został
rozbudowany poprzez dodanie prezbiterium i zakrystii. Wewnątrz wzniesiono
empory umożliwiające pomieszczenie większej liczby wiernych, ufundowano
nowe okna, w partii chóru wstawiono trzy witraże z wyobrażeniami Jezusa
oraz św. Piotra i św. Pawła, na emporze zachodniej zainstalowano nowy
instrument organowy.
Druga wojna światowa doprowadziła do rozbicia tutejszej gminy
ewangelickiej, zmuszając część jej członków do emigracji. Opuszczona
świątynia została przejęta przez katolików jako kaplica szkolna pod
wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski. Od 1987 r. świątynia pełni funkcję
kościoła parafialnego.
Architektura
Kościół p.w. Matki Boskiej Królowej Polski jest orientowany, murowany
z cegły, wzniesiony w stylu neoromańskim. Posiada kwadratowe prezbiterium
z zakrystią od południa i kruchtą od północy. Znacznie szersza jest
sześcioprzęsłowa nawa, podzielona na trzy nawy dziesięcioma słupami
dźwigającymi pierwotnie empory. Od północy otwarta do wnętrza przybudówka
o charakterze kaplicy, od zachodu kwadratowa wieża, z przybudówkami
schodowymi po bokach. W prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe,
spływające na narożne półpilastry, w nawie strop belkowany, fazowany, z
poprzecznymi podciągami. Tęcza i okna zamknięte półkoliście. Na zewnątrz w
zwieńczeniu ścian prezbiterium fryz arkadkowy. Dachy siodłowe, nad
prezbiterium ze skośną połacią od wschodu, kryte dachówką. Wieża w dolnej
kondygnacji kwadratowa, w górnej ośmioboczna, zwieńczona wysmukłą,
murowaną iglicą.
Wyposażenie
Wystrój wnętrza pochodzi z początku XX wieku. Składają
się nań neogotyckie ołtarze boczne z 1908 r. Serca Jezusa i św. Józefa
oraz ołtarz św. Antoniego z 1900 r. Z tego okresu pochodzą również stacje
drogi krzyżowej i feretron. Nieco wcześniejszy jest obraz "Chrystusa w
Ogrójcu" z 1893 roku, przepiękny witraż z XIX w. z postaciami Piotra i Pawła
oraz witraże z XIX wieku. |
źródło: |
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Województwo bydgoskie, pod red.
T. Chrzanowskiego i M. Korneckiego, z. 19: Powiat wąbrzeski, oprac. T.
Chrzanowski i M. Kornecki, Warszawa, 1967 |