opis: |
Kościół p.w. św. Jakuba Apostoła w
Żmijewie został wybudowany przez Krzyżaków około 1330 roku. Pierwsza
wzmianka o parafii pochodzi dopiero z początku XV wieku. Kościół ucierpiał
w czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1414 roku, szkody oszacowano na 150
grzywien. Kościół był wówczas pod wezwaniem NMP. W II połowie XVI wieku
znajdował się przez pewien czas w rękach protestanckich. Jeszcze w tym
samym wieku odzyskany przez katolików. Od 1641 do 1921 roku kościół
filialny parafii w Brodnicy. Samodzielny ośrodek duszpasterski utworzono w
Żmijewie dopiero w 1921 roku. W 1935 roku kościół przeszedł gruntowne
odnowienie, podobnie w latach 1994-1997.
Kościół p.w. św. Jakuba Apostoła
w Żmijewie jest kościołem gotyckim, orientowanym. Murowany z cegły, z
użyciem kształtek do portali i obramień okiennych. Założony na planie
wydłużonego prostokąta z kwadratową, niską wieżą od zachodu, wtopioną w
korpus oraz zakrystią przy północno - wschodnim narożniku i kruchtą boczną
przy ścianie południowej.
Elewacja południowa - dziewięcioosiowa: dwie osie zachodnie
stanowią ostrołukowe blendy, w pozostałych osiach ostrołukowe otwory
okienne. W osi środkowej elewacji bryła kruchty bocznej z ostrołukowym
wejściem oraz odcinkiem fryzu opaskowego odcinającego trójkątny szczyt ze
sterczyną. Pod okapem elewacji tynkowany fryz. Elewacja wschodnia -
dwustrefowa: w dolnej strefie pięć smukłych ostrołukowych blend, przy czym
środkowa stanowi zamurowane okno. Dolną strefę oddzieloną tynkowanym
fryzem opaskowym stanowi szczyt schodkowy z lizenami przechodzącymi w
sterczyny o trójkątnych zwieńczeniach, między którymi pięć pól zamkniętych
trójkątnie, mieszczących zamknięte półkoliście blendy. Elewacja północna -
z trzema ostrołukowymi oknami, ponad którymi tynkowany fryz opaskowy. Elewacja
zachodnia - z wieżą ujętą w dwa niewielkie trójkątne półszczyty korpusu.
Dach nad korpusem dwuspadowy, kryty dachówką klasztorną, wieża kryta
dachem namiotowym z pokryciem dachówką zakładową. Wnętrze korpusu nakryte
stropem belkowym.
Wyposażenie kościoła stanowi późnorenesansowy
ołtarz główny z pierwszej połowy XVII wieku z gotyckimi rzeźbami Chrystusa
Zmartwychwstałego, świętej Barbary, Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz
niezidentyfikowanego świętego. Wnętrze zdobią również: XVII-wieczna ambona, konfesjonał wykonany z
fragmentów późnogotyckich stalli z I połowy XVI wieku, późnobarokowy
krucyfiks z XVIII wieku oraz rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego w
tradycjach barokowych z około 1800 roku. Wnętrze świątyni z polichromią
autorstwa Stefana Wojciechowskiego z 1930 roku. |
źródło: |
Diecezja Toruńska historia i teraźniejszość, t. 3, Dekanat brodnicki, pod
red. S. Kardasza, Toruń, 1998 |