DWÓR W DYBLINIE gm. Dobrzyń, pow. Lipno
zabytki architektury - pałace, dworki, chaty
Dwór w Dyblinie został zbudowany w drugiej ćwierci XIX wieku w stylu późnoklasycystycznym przez ówczesnego właściciela Leona Orłowskiego, który nabył majątek w 1804 r. Po nim gospodarzyli tutaj Łukowscy, Rudowscy i Aleksander Karski, który odsprzedał go Adamowi Paprockiemu w 1855 roku. Po jego śmierci majątek Dyblin odziedziczyła jego córka Karolina, zamężna z Janem Pruskim herbu Leliwa. Jan Pruski był znanym w Królestwie Polskim hodowcą koni, a oprócz Dyblina posiadał jeszcze majątek Płomiany i Stróżewo. W 1906 roku zmarł Jan Pruski, a odziedziczył jego syn - Karol. On uruchomił w Dyblinie krochmalnię, wybudował też mleczarnię i młyn, którego generator pozwolił na elektryfikację dworu i oświetlenie wsi. Za jego czasów dobra dyblińskie i płomiańskie oceniane były jako jedne z najlepiej zagospodarowanych w kraju. Niestety I wojna światowa nie oszczędziła dóbr w Dyblinie. Karol Pruski zmarł w 1919 roku, a jego żona Stanisława wraz z dziećmi opuściła dwór w Dyblinie w sierpniu 1920 roku w obliczu zagrożenia zbliżającej się armii bolszewickiej. Opuszczony majątek został przez Sowietów rozgrabiony. Po powrocie przekazała majątek najpierw synowi - Stefanowi, a od 1933 roku przejął go jego brat Tadeusz. On był ostatnim właścicielem dóbr dyblińskich do czasu wybuchu II wojny światowej. Prowadził tutaj znaną hodowlę koni krwi szlachetnej. We wrześniu 1939 roku powołany do służby wojskowej, wziął udział w bitwach nad Bzurą i Osą. Podczas kampanii wrześniowej dostał się do niewoli, którą spędził w obozach jenieckich. Do kraju wrócił w 1947 r., ale majątku już nie odzyskał. Dobra ziemskie zostały przejęte na własność Skarbu Państwa i rozparcelowane, a dwór zaadaptowano na budynek szkolny.
Dwór stanowiący najstarszą część obecnie istniejącego założenia rezydencjonalnego, wybudowano na planie wydłużonego prostokąta. Ceglane, otynkowane mury posadowione są na niskim cokole. Pierwotna bryła składała się z piętrowej części centralnej, obejmującej pięć osi, tworzących w fasadzie zwróconej ku północy pseudoryzalit, wydobyty z parterowych czteroosiowych aneksów. Trzy osie środkowe pseudoryzalitu wypełnia portyk wgłębny, z czterema kolumnami jońskimi, flankowany filarami w takim samym porządku. Kolumny wraz z pilastrami dźwigają belkowanie z fryzem, który wieńczy gzyms sztabkowy, a całość pseudoryzalitu zamyka trójkątny fronton z wtopionym weń pośrodku prostokątnym parapetem. Na osi środkowej portyku znajduje się otwór wejściowy, a po jego bokach prostokątne okna. Nad drzwiami i oknami znajdują się półkoliste płyciny w profilowanych obramieniach. Niższe okna piętra portyku zamykają półkoliste nadświetla. Podobne okna znajdują się na osiach bocznych piętra pseudoryzalitu, natomiast okna poniżej nich pozbawione są półkolistych płycin. Na środkowej osi umieszczono drzwi prowadzące na balkon, wypełniający całą szerokość portyku. Elewacje frontowe bocznych segmentów dworu, pozbawione pionowych podziałów są surowsze w wyrazie. Pierwotnie były dekorowane boniowaniem. W obu segmentach znajdują się po cztery okna.
Dybliński dwór był dosyć skromną rezydencją, ale jego reprezentacyjną funkcję podkreślał imponujący portyk. Dodatkowo był on flankowany z bliska dwoma drzewami i perspektywie długiej alei dojazdowej budynek reprezentował się nie jak dwór, ale jak imponujący pałac.
Klasycystyczna forma dwóru w Dyblinie zachowała się tylko fragmentarycznie, głównie w postaci reprezentacyjnej fasady północnej. Elewacje ogrodowa i boczne zostały przebudowane w 1967 roku w związku z adaptacją pałacu na szkołę. W tym czasie gruntownie przekształcono układ wnętrz, zaś nad traktem tylnym parteru założono piętro i zmieniono połać dachu. Jednocześnie elewację ogrodową pokryto nowym tynkiem, usuwając wszelki detal architektoniczny.
fot. P. Hartwich
