MUZEUM OKRĘGOWE W TORUNIU - DOM MIKOŁAJA KOPERNIKA
muzea, skanseny, izby regionalne
Kamienica nr 17, przebudowana w XVIII i XIX wieku, została pozyskana dla celów muzealnych w 1960 roku. W latach 1960-1963 przeprowadzono w niej gruntowne prace konserwatorskie i zrekonstruowano gotycką trójdzielną fasadę: wysokie przyziemie zwieńczone fryzem, część środkową rozczłonkowaną pionowo trzema blendami, a przede wszystkim - zatracony na przestrzeni wieków gotycki schodkowy szczyt. Od 1995 roku w tej właśnie kamienicy mieści się wystawa biograficzna "Mikołaj Kopernik - życie i dzieło", prezentująca w kolejnych pomieszczeniach znajdujących się na coraz wyższych kondygnacjach budynku, kolejne etapy życia i twórczości Astronoma. Wystawa składa się z 6 części, z których każda tworzy odrębną całość zawartą w poszczególnych wnętrzach dwutraktowej kamieniczki.
Okazała, trójkondygnacyjna i dwutraktowa, kamienica nr 15 wraz z dołączonymi do niej trzema oficynami, została przejęta przez Muzeum 10 lat później - w 1970 roku. W niej także, w latach 1972-1973, przeprowadzono prace konserwatorskie, by w 1973 roku udostępnić zwiedzającym historyczny układ wnętrz: wspaniałą Wysoką Sień (ok. 5 m wysokości) z belkowym XV-wiecznym stropem, z krętymi schodami prowadzącymi na galeryjkę i do "nadwieszonej izdebki", a także do reprezentacyjnej "Białej Sali" na I piętrze w tylnym trakcie domostwa. Izba znajdująca się na parterze w tylnym trakcie, za Wysoką Sienią, pełniła niegdyś funkcje mieszkalne. Nad magazynowym pomieszczeniem II pietra znajdują się jeszcze trzy poziomy strychu pokryte XV-wieczną więźbą dachową. Historyczne wnętrza kamienicy, wzbogacone zabytkami kultury materialnej i duchowej, służą obecnie wystawie stałej "Kultura mieszczańska w Toruniu w czasach Mikołaja Kopernika".
Wystawa "Pracownia uczonego" jest dopełnieniem ekspozycji wystroju wnętrz toruńskiej kamienicy mieszczańskiej. W pracowni centralne miejsce zajmuje stół uczonego z pulpitem, na którym rozłożone są księgi z tabelami astronomicznymi oraz reprint rękopisu „De revolutionibus...”. W prawym rogu znajduje się oryginalny globus Wilhelma Bleau z XVII-wieczną mapą świata. Nad globusem zawieszony został XVII-wieczny obraz „Uczonego w pracowni”. Po lewej stronie XVI-wiecznej szafki ozdobionej interesującą snycerką ze sceną ostatniej wieczerzy, w niszy w partii górnej, umieszczone zostało jedno z pierwszych tego typu urządzeń – mikroskop optyczny z przełomu XVI i XVII w., służący badaczom o nastawieniu naturalistycznym.
"Wystawa Rapperswilska" jest właściwie rekonstrukcją najstarszego pokazu pamiątek kopernikowskich zorganizowanego w Narodowym Muzeum Polskim w Rapperswilu w 1870 roku. Stała się ona możliwa dzięki zachowanej fotografii wspomnianej wystawy, a także dzięki pozyskaniu przez Muzeum Mikołaja Kopernika wielu obiektów prezentowanych w Rapperswilu. Na podstawie fotografii - której powiększenie stanowi jednocześnie ważny element ekspozycji - odtworzono wnętrze z II połowy XIX wieku. Wśród prezentowanych przedmiotów na szczególną uwagę zasługują popiersie Mikołaja Kopernika z białego marmuru dłuta Wiktora Brodzkiego (1826-1904), faksymile pierwszego, norymberskiego wydania "De revolutionibus" (1543) i pierwsze polskie, warszawskie wydanie wspomnianego dzieła (1854).
W pięknych wnętrzach XV-wiecznej kamienicy mieszczańskiej, reprezentatywnej dla zamożnego patrycjatu toruńskiego, prezentowana jest ekspozycja p.t. "Świat toruńskiego piernika", przybliżająca życie codzienne mieszkańców Torunia z przełomu XV i XVI wieku. Poprzez aranżację scenograficzną ukazano miejsce pracy mistrza piernikarskiego, pokazano oryginalne klocki z XVII i XVIII wieku, pochodzące głównie z dwóch toruńskich warsztatów piernikarskich, które dały początek największym, XIX-wiecznym firmom: Gustawa Weesego i Hermana Thomasa. Prezentowane są formy piernikowe z Polski północnej, z warsztatów rzemieślniczych Malborka, Nowego Dworu Gdańskiego, Elbląga i Pasłęka oraz ze Śląska. Na wystawie nie zabrakło najbardziej popularnych form: karety, katarzynki i herbu Torunia. Bardzo różnorodne formy piernikowe wykonywali utalentowani piernikarze bądź snycerze. Na wystawie można przyjrzeć się warsztatowi snycerskiemu, zrekonstruowanemu na podstawie późnośredniowiecznych przedstawień malarskich i rzeźbiarskich oraz do XVI-wiecznej piekarni, zrekonstruowanej na podstawie miniatur i rycin z tego okresu. Historię ostatnich 200 lat pokazano w pomieszczeniu, w którym zrekonstruowano gabinet toruńskiego fabrykanta z początku XX w. Okres po 1945 r. prezentuje największy zakład wytwarzający pierniki - Fabryka Cukiernicza "Kopernik" SA.
W Muzeum Mikołaja Kopernika obejrzymy również 18-minutowy spektakl: projekcję światło-dźwięk przy modelu Torunia z około 1500 roku. Scenariusz projekcji przedstawia najważniejsze wydarzenia z historii Torunia, prezentuje jego architekturę i układ przestrzenny z II połowy XV wieku.
fot. ze strony
www.viapolonia.pl
