MUZEUM PRZYRODNICZE UMK W TORUNIU
muzea, skanseny, izby regionalne
Centralna sala wystawowa zatytułowana "Kolekcje" opracowana jest plastycznie na zasadzie równowagi kontrastów barw i kształtów. Bogata zieleń dodaje ciepła wnętrzu i przytulności, doskonale komponując się z całością kolekcji. Zobaczyć tu można m. in. wspaniały zbiór motyli Pomorza prof. J. Prüffera. Jest to kolekcja naukowa; zwiedzający może zapoznać się ze żmudną pracą entomologa, dostrzec zmienność wewnątrzgatunkową, zobaczyć motyle, z których wiele w naturze już prawdopodobnie wyginęło, np. zmierzchnicę trupią główkę. Dla porównania w gablocie obok umieszczono owady egzotyczne, zaskakujące różnorodnością form i barw, a także swoimi pokaźnymi rozmiarami. Dalej mieści się duża kolekcja algierska dr W. Kokocińskiego - głównie bezkręgowce: skorpiony i inne pajęczaki, owady charakterystyczne dla terenów pustynnych, a także roślinność sucholubna z Sahary i Wyżyny Szotów oraz z gór Atlas. "Kolekcje" to także materiały z wypraw naukowych na Antarktydę i Spitsbergen, ukazujące florę i faunę charakterystyczną dla tamtejszego klimatu, ilustrowane licznymi zdjęciami. Ciekawe są też ekspozycje ptaków (w tym 48 gatunków ptaków chronionych), bowiem zobaczyć tu można orła bielika, orła przedniego, dropia, który już nie istnieje na terenie Polski oraz inne coraz rzadsze ptaki, a także te nadal często spotykane. Pięknymi szkieletami koralowców, muszlami, szkarłupniami zachęcają do obejrzenia ekspozycje fauny mórz i oceanów. Wystawiono też niektóre krajowe porosty, większość z nich ze względu na skażenie środowiska należy już niestety do rzadkości. Dla zainteresowanych botaniką - przekroje drewien, deformacje roślinne, tablice roślin chronionych oraz zoocecidia - obrazujące zmiany u roślin wywołane przez owady. Niewątpliwie najwięcej emocji u zwiedzających budzi kolekcja myśliwska zwierząt afrykańskich. Są to w znakomity sposób wypreparowane głowy. w tym nosorożca czarnego, hipopotama, bawoła, różnych gatunków antylop i innych ssaków. Głowy te mają niecodzienną historię. Pochodzą one z afrykańskich wypraw żyjącego na przełomie XIX i XX wieku Polaka, bogatego właściciela ziemskiego, który lubował się w safari. Przewiezione do Europy trofea preparowane były w Bremie i do dzisiejszego dnia cieszą oko doskonałością wykonania. Po reformie rolnej poniewierały się na różnych przeciekających strychach i w końcu trafiły do muzeum. Tutaj podczas kilku lat żmudnych prac zostały odrestaurowane. Rzadkością są też wystawiane opodal w gablocie: dziobak, kolczatka, łuskowiec leśny, oraz szkielet kangura i mrówkojada.
Stojący dalej niedźwiedź brunatny "zaprasza" zwiedzających do następnej sali poświeconej dziejom Ziemi. Tu można przyjrzeć się tablicy poglądowej ilustrującej etapy ewolucji świata organicznego. Zainteresowani geologią mogą obejrzeć też skały i minerały, a także skamieniałości roślin i zwierząt sprzed kilkuset milionów lat. Najstarsze szczątki organiczne pochodzą z kambru i prekambru (glony w krzemionkach). W zbiorach wystawione są skamieliny prawie wszystkich grup zwierząt, a wśród nich szczególnie bogato reprezentowane są belemity (karbon - kreda) nieraz pokaźnych rozmiarów, dalej amonity (dewon - kreda) i mszywioły. Można zobaczyć też kopalne rogi tura (ostatni osobnik padł w 1627 r. na Mazowszu). Skamieniałości roślinne, to kolekcja prof. J. Zabłockiego, głównie karbońskie kalamity, sygilarie, lepidodendrony, paprocie nasienne, wreszcie odciski i skamieliny flory trzeciorzędu oraz zbiór bursztynów z inkluzjami (zatopionymi owadami i innymi drobnymi bezkręgowcami).
W trzeciej małej sali zatytułowanej "Zoologia" znajdują się eksponaty zwierząt od form najprostszych tkankowców, tj. gąbek, jamochłonów do płazów i gadów włącznie. Zaskakuje bogactwem barw i kształtów zbiór owadów, głównie chrząszczy oraz skorupiaków, a wśród nich wysoko cenione kulinarnie - langusta oraz homary. Jest również m.in. pochodzący z Zatoki Gwinejskiej wspaniały morski żółw zielony, rekin młot, oraz bogata kolekcja konchliolinowa. Każda grupa zwierząt opatrzona jest komentarzem i rysunkami poglądowymi ukazującymi ich budowę wewnętrzną. Można prześledzić etapy powstawania gniazda os, zapoznać się z terminami: mimikra, mimezja, dymorfizm płciowy. Jest to jakby uzupełnienie podręczników zoologii. Zatem ekspozycje te pełnią funkcję dydaktyczną i poznawczą. Zawierają wiadomości interesujące dla człowieka nie mającego wykształcenia przyrodniczego, jak i dla uczniów i studentów. Duże zainteresowanie zwiedzających budzi unikatowy zbiór anomalii rozwojowych zwierząt.
Warto wspomnieć także o gablotach ściennych, w których eksponaty botaniczne są pogrupowane wg tematów: morfologia liści, przegląd roślin nagonasiennych z uwzględnieniem drzewa rodowego i cyklu rozwojowego sosny, przykłady łodyg roślin okrytonasiennych z podkreśleniem cech przyrostu wtórnego na grubość jedno i dwu liściennych, oraz ekspozycja typów owoców, a także gablota wypełniona owocami i przekrojami kłodzin palm.
oprac. na podstawie tekstu Edyty Adamskiej
