REZERWAT "GÓRA ŚW. WAWRZYŃCA" W KAŁDUSIE 
gm. i pow. Chełmno
kategoria:

obiekty przyrodnicze - rezerwaty przyrody
opis: Obszar rezerwatu "Góra św. Wawrzyńca" obejmuje 0,75 ha powierzchni wzgórza, stanowiącego dawny wał obronny prehistorycznej osady (zobacz) i niewielki fragment zboczy doliny Wisły od strony jeziora Starogrodzkiego. Wał ziemny objęto ochroną rezerwatową zarówno ze względu na jego wartość historyczną, jak i wyjątkowe walory przyrodnicze.  Wzgórze o nerkowatym kształcie wznosi się ok. 15 m ponad poziom wysoczyzny morenowej i opada stosunkowo łagodnymi stokami. Roślinność łukowatego wzgórza przedstawia się zupełnie inaczej po wewnętrznej i zewnętrznej stronie łuku i należy do dwóch różnych zespołów: ostnicy włosowatej i grądu subkontynentalnego.
   Zespół ostnicy włosowatej  zajmuje południowe i południowo-wschodnie zbocze, zbiorowisko to tworzy głównie ostnica włosowata. Ponadto występują tutaj jastrzębiec żmijowcowy, ślazówka turyngska, rutewka orlikolistna, przytulia właściwa, wilczomlecz sosnka, sierpnica pospolita, kostrzewa szczeciniasta, tymotka kępkowa, szparag lekarski, chaber nadreński i inne.
    Zespół grądu subkontynentalnego wykształcił się na północnym, ocienionym zboczu, warstwę drzew tworzą jesion, dąb szypułkowy, jawor i klon zwyczajny, osika i klon polny. W podszycie występuje głóg dwuszyjkowy, tarnina, leszczyna, wiciokrzew suchodrzew. W runie rosną kupkówka Aschersona, perz psi, wiechlina gajowa, bodziszek cuchnący, pokrzywa zwyczajna, kuklik pospolity, glistnik jaskółcze ziele, czosnek pospolity, rdest powojowy, pierwiosnka lekarska i inne.
   Rezerwat utworzono w celu ochrony muraw wykształconych po zewnętrznej stronie łuku Góry św. Wawrzyńca. W murawach tego rezerwatu występuje szereg gatunków stepowych, które należą do reliktów klimatycznych z pierwszych (bezleśnych) okresów polodowcowych. Jest to stanowisko wtórne, powstałe w wyniku przedostania się roślin z okolicznych zboczy doliny Wisły i głębokich parowów, które na przełomie wieku nie były porośnięte lasami lecz roślinnością stepową z dominującą ostnicą włosowatą i pięciornikiem piaskowym.  Stare grodziska, w tym "Góra św. Wawrzyńca", przyczyniły się również do zachowania reliktów dawnych upraw. Należy do nich ślazówka turyńska, dość liczna na szczycie omawianego wzgórza. Rezerwat ten nie jest rezerwatem ścisłym, gdyż jego roślinność wymaga specjalnych zabiegów zabezpieczających ją przed zarastaniem, zwłaszcza przez ciepłolubny grochodrzew.
źródło: Ceynowa-Giełdon M., Rezerwat przyrody "Góra św. Wawrzyńca", w: Krajobrazy Ziemi Świeckiej, pod red. J. Pająkowskiego, Świecie, 2001
www.jamy.torun.lasy.gov.pl
jak trafić: Góra św. Wawrzyńca znajduje się w Kałdusie, a ściślej na jego obrzeżu, na skarpie ponad jeziorem Starogrodzkim. Pod sam rezerwat podchodzi polna droga, która prowadzi od drogi Kałdus - Uść - Chełmno. Miejsce w którym trzeba skręcić w stronę grodziska na zachód, jest oznaczone tabliczką informacyjną. Do Kałdusa można dojechać komunikacją PKS relacji Bydgoszcz - Chełmno lub dojść pieszo szlakami turystycznymi: żółtym (Bydgoszcz - Chełmno)  lub zielonym (Chełmno - Starogród - Chełmno). Oba szlaki podchodzą pod samo grodzisko. 
 
zdjęcie:

fot. Tadeusz Frymark