PARK W NADROŻU  gm. Rogowo, pow. Rypin

obiekty przyrodnicze - zabytkowe parki dworskie

Park dworski w Nadrożu położony jest na terenie silnie pofałdowanym. Poza polami uprawnymi krajobraz tworzą usytuowane na południe od Nadroża duże kompleksy leśne, a także liczne jeziora i stawy.  Do dworu wiedzie podjazd odchodzący w kierunku południowo-zachodnim od drogi Lipno-Rypin, zakończony owalnym gazonem przed elewacją frontową siedziby dworskiej .
   W skład założenia wchodzą: część reprezentacyjna, obejmująca dwór wraz z parkiem, zespół folwarku położony na północ od podjazdu, dawny ogród zlokalizowany po przeciwnej stronie drogi dojazdowej, sady usytuowane  na północ i południe od parku, a także zespół domów mieszkalnych pracowników folwarcznych, znajdujący się po obu stronach drogi z Lipna do Rypina. Część reprezentacyjna położona jest na wyniesieniu terenowym, opadającym w kierunkach południowym i zachodnim.
   Park przyjmuje obrys zbliżony do prostokąta, rozciągniętego wzdłuż osi, prowadzącej od północnego zachodu ku południowemu wschodowi. Od wschodu styka się w części północnej z folwarkiem, w części południowej - z dawnym ogrodem, od południa i północy - z dawnym sadem i polami uprawnymi, natomiast granicę zachodnią stanowi strome obniżenie terenowe, z usytuowanymi u podnóża polami uprawnymi i położonym w niewielkiej odległości jeziorem. Główną oś kompozycyjną parku tworzy obsadzony kasztanowcami podjazd wraz z owalnym gazonem po wschodniej stronie dworu oraz parter trawiasty z tyłu siedziby dworskiej. Wskazane dwa wnętrza parkowe ramują zwarte grupy grupy drzew usytuowane w partiach obrzeżnych parku. Oś kompozycyjna przedłużona została w kierunku zachodnim o widokowe otwarcie w stronę jeziora. Od folwarku park oddziela aleja kasztanowców, zaś od grodu aleja grabowa. W pobliżu tej ostatniej znajduje się niewielki staw.
   Wspomniane elementy stanowią jedynie pozostałości historycznej kompozycji parku. Jego powstanie wiąże się z osobą Fryderyka Barthla, właściciela majątku w latach 1853-1856, a dokończył dzieła jego syn Alfred Kalikst. Park w typie krajobrazowym został wspaniale wkomponowany w zastane fizjograficzne ukształtowanie terenu, wykorzystano również istniejące walory widokowe.
  Na powierzchni 4 ha parku dworskiego dominują liściaste gatunki drzew, wśród których najliczniej występują: klon pospolity, lipna drobnolistna i kasztanowiec biały. Z obecnych gatunków drzew i krzewów wymienić należy, poza wspomnianym wcześniej kasztanowcem białym, cyprysika groszkowego, robinię akacjową, sumaka octowca, chojnę kanadyjską i żywotnika zachodniego. W przeważającej większości stan zdrowotny drzewostanu jest dobry. W dużym stopniu zachowany jest także układ kompozycyjny parku.

Materiały do dziejów rezydencji w Polsce: Ziemia dobrzyńska, t. 2, cz. 4, pod red. Stanisława Kunikowskiego, Włocławek, 2007

Założenie dworskie jest usytuowane po zachodniej stronie drogi krajowej nr 557 z Lipna do Rypina i w niewielkiej odległości na południe od drogi lokalnej wiodącej w kierunku Żałe, około 8 km na południowy zachód od Rypina. Do Nadroża można dojechać autobusami PKS z Lipna lub Rypina.
 

fot. A. Sikorska