PARK W RUNOWIE KRAJEŃSKIM gm. Więcbork, pow. Sępólno Krajeńskie
obiekty przyrodnicze - zabytkowe parki dworskie
Obecny park krajobrazowy wygląd otrzymał w drugiej połowie XIX wieku. Jego powierzchnia wynosi 8 ha i obejmuje swoim zasięgiem miejsca dawnych ogrodów oraz fortyfikacji ziemnych. Obramowaniem parku od strony północnej był ceglany mur, który do dziś podkreśla historyczny wygląd zespołu pałacowo-parkowego. Od bramy do pałacu prowadziła aleja lipowa. Ozdobą przedpałacowego terenu był trawnik z kwietnikiem, podkreślającym obrys podjazdu. W pierwotnym układzie kompozycyjnym parku głównym motywem były polany z klombami drzew ozdobnych. Malownicze grupy wysokiej zieleni znajdowały się po obu stronach głównej osi widokowej. Widok na całą okolicę roztaczał się nie tylko z wieży pałacu, ale również z półkolistego tarasu widokowego z zegarem słonecznym, znajdującym się przy zachodniej elewacji budynku. Przy zakładaniu parku zostały wykorzystane naturalne walory ukształtowania terenu, do którego dostosowane były również swobodnie biegnące parkowe ścieżki tworzące nieregularny układ komunikacyjny. Duże znaczenie miał też układ wodny, będący pozostałością dawnego układu obwarowań ziemno-wodnych otaczających pałac. System wodny tworzyło Jezioro Runowskie (połączone rowem z Jeziorem Runowskim Dużym), którego przewężenie przechodziło w kanał. Przerzucony przez niego mostek łączył część przypałacową z częścią folwarczną. W obrębie przypałacowej części parku znajdował się dom ogrodnika, zwany domkiem tyrolskim (zlokalizowany w pobliżu wjazdu do rezydencji), oraz stajnie mające obecnie wartości zabytkowe (przez obecnych właścicieli zostały przebudowane i wykorzystane jako hotel).
Drzewostan parku jest bardzo dobrze zachowany. W otoczeniu pałacu znajduje się najcenniejszy drzewostan, między innymi pomnikowy buk strzępolistny, dwa dęby szypułkowe o obwodzie 687 cm i 586 cm oraz jesion wyniosły o obwodzie 330 cm, a także piękny okaz platanu rosnącego w grupie drzew na trawniku, za północną elewacją pałacu. Wschodnia część parku o charakterze krajobrazowym łączy się z lasem otaczającym Jezioro Runowskie Duże oraz z polami i łąkami, na których znajdują się malownicze, śródpolne grupy drzew.
W chwili obecnej park krajobrazowy wraz z zabytkowym pałacem, stanowi cenny element architektoniczno-przyrodniczy Runowa Krajeńskiego i okolicy. Trzeba docenić starania prywatnych właścicieli parku i pałacu, którzy zadbali o estetykę parku, odrestaurowali zabytkowy mur okalający zespół od strony północnej, odremontowali domek ogrodnika oraz zamienili zabytkowe stajnie w stylowe pomieszczenia hotelowe. Wszystkie te prace przeprowadzili w porozumieniu ze służbami konserwatorskimi i ochrony przyrody, co przyniosło znakomite efekty. Wartości zabytkowe parku krajobrazowego w Runowie Krajeńskim przyczyniły się do tego, że został on ujęty w "Spisie parków i ogrodów zabytkowych w Polsce".
fot. M. Kulesza ze strony
http://fotoforum.gazeta.pl
