ZAMEK W CHEŁMNIE
kategoria:

zabytki architektury - zamki, warownie, twierdze
opis: Pierwsze wzmianki o Chełmnie pochodzą z roku 1132. Znajdował się tu obronny gród będący siedzibą kasztelana. Od roku 1222 stał się własnością biskupa Chrystiana prowadzącego na terenie pogańskich Prus działalność misyjną. Po wyjeździe biskupa w roku 1230 Chełmno zostaje przejęte przez Zakon Krzyżacki. 28 grudnia 1233 r. mistrz Herman Balk nadał miastu dokument lokacyjny wzorując się na prawie magdeburskim. Prawo chełmińskie było później podstawą do utworzenia ponad dwustu miast polskich.
   Krzyżacy natychmiast przystępują do budowy murowanego zamku. Wzniesiony na prawym brzegu Wisły został usytuowany na skraju stromej nadrzecznej skarpy. Zamek składał się z domu konwentu i dwóch flankujących go wież mieszkalnych. Położony w północno-zachodnim narożniku miasta oddzielony był od niego murem i fosą. Pomimo swej odrębności był ściśle powiązany z fortyfikacjami miejskimi. Od roku 1233 zamek stanowił siedzibę mistrzów krajowych. W praktyce więc do czasu przeniesienia się wielkiego mistrza do Malborka był stolicą Zakonu na ziemiach północnych. W połowie XIII wieku pojawia się urząd komtura chełmińskiego, jest on jednak przejściowy i po kilkudziesięciu latach zanika. W 1243 roku zamek w Chełmnie wytrzymała najazd Pomezanów w czasie wielkiego powstania pruskiego.
   W roku 1265 mistrz krajowy Ludwik v. Baldersheim sprowadza zakon cysterek. Z ich inicjatywy nad kaplicą zostaje zbudowany jednonawowy ceglany kościół. Zamek przebudowywany był kilkakrotnie, pierwszy raz w połowie XIV wieku, podniesiono wówczas również mury miejskie, a zamkowa wieża została włączona w klasztor Cysterek.  Po likwidacji urzędu mistrza krajowego cysterki adaptują zamek na własne potrzeby. W roku 1349 klasztor zostaje przejęty przez benedyktynki. W 1601 roku w zamkowej wieży został urządzony kapitularz. Zabudowania zamkowe zostały w XVIII wieku rozebrane. W 1821 roku nastąpiła kasata zakonu. Kolejnym właścicielem obiektu zostały Siostry Miłosierdzia św. Wincentego. W roku 1878 zakonnice wzniosły szpital po raz kolejny powiększając teren klasztoru. Obecnie działa tu prowadzony przez siostry dom opieki społecznej dla niepełnosprawnych.
   Z dawnego krzyżackiego zamku zachowały się dom konwentu przebudowany w XIX wieku, kościół wzniesiony przez cysterki oraz najciekawszy obiekt - jedna z dwóch wież mieszkalnych. Nosi ona nazwę "Baszty Mestwina" ponieważ według legendy więziony był w niej przez Krzyżaków syn księcia Świętopełka Mestwin. Na elewacji zachowała się tablica nagrobna wojewody chełmińskiego Melchiora Wejchera, wmurowana tam wtórnie.
źródło: Antkowiak W., Lamparski P., Zamki i strażnice krzyżackie Ziemi Chełmińskiej, Toruń, 2000
jak trafić:  Baszta zamkowa znajduje się w północno-zachodnim narożniku miasta. Dziś mieści się w obrębie klasztoru Sióstr Miłosierdzia i zwiedzanie tego miejsca jest możliwe po uprzednim opowiedzeniu się u siostry furtianki.
zdjęcie:


fot. ze strony http://miastapolski.blox.pl