KOŚCIÓŁ P.W. NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA W BYDGOSZCZY

kategoria:

zabytki architektury - budowle sakralne

opis:

Historia
Historia powstania kościoła wiąże sie ze staraniami społeczności polskiej, która od 1898 roku usiłowała uzyskać zgodę władz pruskich na budowę nowego kościoła katolickiego w Bydgoszczy. Zgoda została wydana w 1906 roku pod warunkiem powstania dwóch kościołów: jednego dla Polaków - p.w. św. Trójcy i drugiego dla Niemców - p.w. Serca Jezusa. Ta druga świątynia miała być ufundowana przez władze państwowe dla niemieckich katolików zamieszkujących Śródmieście.
   Na miejsce budowy wybrano Elisabethmarkt - miejski plac targowy. Kościół wybudowany został dzięki funduszom rządowym w latach 1910-1913. Projekt wstępny wykonano w Biurze Projektów Wydziału Budownictwa Robót Publicznych w Berlinie w maju 1908 roku. Głównym architektem i budowniczym był Oskar Hossfeld z Turyngii - uznawany za specjalistę od budowy kościołów, muzeów i zabytków w Prusach w Ministerstwie Robót Publicznych. Kościół konsekrował sufragan gnieźnieński ks. bp W. Kloske 19 czerwca 1913 roku. Początkowo świątynia była kościołem pomocniczym w obrębie parafii farnej. Do 1920 roku służyła duszpasterstwu katolików niemieckich, a następnie duszpasterstwu katolików polskich i niemieckich (nabożeństwa w języku niemieckim zlikwidowano 17 lutego 1924 r.), ale do 1945 r. stanowił własność gminy niemieckiej. W 1924 roku kardynał Edmind Dalbor wydał dekret o powstaniu nowych parafii, w tym parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa. Od 1925 roku jej proboszczem był ks. kanonik Kazimierz Stepczyński, który został rozstrzelany przez Niemców w 1939 roku. W czasie II wojny światowej kościoła nie dotknęły zniszczenia wojenne. W latach 1982-1988 odnowiono generalnie wnętrze kościoła, a w 2002 r. zyskał nową elewację oraz zewnętrzną iluminację.

Architektura
Kościół p.w. NSPJ w Bydgoszczy został zbudowany w stylu neobarokowym, z tynkowana elewacją. Charakteryzuje się układem bazylikowym z wydzielonym transeptem, nad którym wznosi się kopuła. Świątynia jest trójnawowa, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, skierowanym na północ. Posiada dwie kaplice, jedną zakrystię na dole i drugą na piętrze. Kościół może pomieścić około 2000 wiernych, z tego 367 miejsc siedzących w nawie głównej i 34 siedzące na emporze organowej oraz 45 miejsc siedzących w nawach bocznych na ławkach rozmieszczonych wzdłuż ścian. Do świątyni prowadzą trzy wejścia główne i dwa boczne. W sumie ma 812 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej i kubaturę 17,1 m sześciennego. Do transeptu od wschodu i zachodu przylegają zbliżone do kwadratu przedsionki. Do południowego ramienia transeptu i nawy bocznej przylega prostokątna przybudówka, z wejściem na wieżę o wysokości 48,4 m. Wieża zwieńczona jest hełmem baniastym z latarnią. Oprócz dzwonów na wieży umieszczono zegar wybijający godziny i półgodziny. Rynny, hełm wieży i wszystkie sygnaturki pokryto blachą miedziową. Fasada ujęta jest pilastrami oraz zwieńczona jest dekoracyjną attyką. W nawie głównej, prezbiterium i ramionach transeptu zastosowano sklepienia kolebkowe na gurtach. Posadzkę nawy głównej wyłożono piaskowcem, natomiast prezbiterium - z płyt marmurowych.

Zabytkowe wyposażenie kościoła
W kościele warto zwrócić uwagę na ołtarze:
- główny - pierwotnie znajdował się w nim obraz Serca Jezusowego malarza Bolesława Lemańskiego. W 1930 r. zastąpiono go obrazem Najświętszego Serca Pana Jezusa, namalowanym przez profesora Łączyńskiego.
- boczny w nawie lewej z obrazem Wniebowzięcia NMP
- boczny w nawie prawej z obrazem  św. Józefa
- drugi boczny w nawie prawej z  figurą św. Antoniego, wyrzeźbioną w 1924 r. przez prof. Giecewicza.
- w kaplicy przylegającej do lewej nawy początkowo znajdowała się tu figura MB Bolesnej, a obecnie ołtarz barokowy i obraz św. Teresy, dzieło prof. Fraczyńskiego.
   Organy o napędzie elektrycznym zostały zbudowane w 1913 roku przez firmę Paula Voelknera z Bydgoszczy i posiadały 26 rejestrów i 2 manuały, a później zostały przebudowane i wzbogacone o 23 rejestry.

źródło: Parucka K., Zabytki Bydgoszczy, Bydgoszcz, 2008
Derenda J., Piękna stara Bydgoszcz, Bydgoszcz miasto na Kujawach, t. 1, Bydgoszcz, 2006
Rogalski B., Architektura sakralna Bydgoszczy dawniej i dziś, Kronika Bydgoska XII (1990), Bydgoszcz, 1991
jak trafić:

Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa znajduje się na Placu Piastowskim w Bydgoszczy.
 

zdjęcie:


fot. z wikipedii