|
opis: |
Historia kościoła
Początków kościoła należy szukać w początkach XVII w., gdy ówczesny
burmistrz Świecia Jerzy Kapel po pożarze w 1623 roku wystawił nową,
drewnianą świątynię. Rok później sprowadził do miasta Bernardynów z
Bydgoszczy i ufundował klasztor. Zakonnicy w 1692 r. rozpoczęli, a około
1720 roku zakończyli budowę obecnego kościoła, murowanego z cegły w stylu
barokowym. W 1721 r. biskup kujawski Antoni Szembek poświęcił kościół, w
którym umieszczono łaskami słynący obraz Matki Boskiej Świeckiej,
przeniesiony ze Starej Fary. Równocześnie wznoszono budynek klasztorny, oddany bernardynom w 1718 roku.
W następnych latach dobudowano dziedziniec krużgankowy i wieżę bramną
(1741 r.) i w ten sposób pobernardyński kompleks nabrał dzisiejszego
wyglądu. Klasztor został zniesiony kasatą przez rząd pruski w 1816 roku, a
budynki klasztorne zaadoptowano w 1822 r. na szpital miejski. Natomiast w
1845 roku podjęto decyzję, aby w zabudowaniach klasztornych urządzić
szpital dla osób chorych psychicznie. Po pożarze w 1902 roku, odbudowany i
powiększony. Obecnie dawne pomieszczenia klasztorne wykorzystywane są
przez liceum katolickie. Kościół natomiast do dziś służy mieszkańcom miasta nad Wisłą.
Architektura kościoła i wyposażenie
Wszystkie obiekty są w stylu barokowym, murowane z cegły, otynkowane.
Pięcioboczny nieregularny dziedziniec przed kościołem od zachodu,
wydłużony ku północy, otoczony z czterech stron arkadowym krużgankiem, w
którym od frontu znajduje się wieża bramna. Krużganek z arkadami
filarowymi zamkniętymi łukami półkolistymi, sklepiony kolebkowo-krzyżowo.
Ściany wewnętrzne krużganka z wnętrzami arkadowymi. Wieża bramna
kwadratowa dwukondygnacyjna. W górnej kondygnacji elewacji zewnętrznej i
dziedzińcowej są wnęki oraz prostokątne okna, we wnęce od dziedzińca
znajduje się gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z pierwszej
połowy XV wieku, a we wnęce elewacji zewnętrznej, barokowa rzeźba z połowy
XVIII w., przedstawiająca patronkę kościoła Najświętszą Pannę Marię
Niepokalanie Poczętą. W krużganku obrazy ze scenami z życia Chrystusa, z
których pierwszych trzynaście malował bernardyn brat Linka, (1792),
rokokowe, silnie zniszczone - jeden z nich (ze sceną mycia nóg),
konsekrowany w 1964 roku przez Lesława Szolginię ze Świecia. Obrazy 15-18
namalowane na przełomie wieków XIX i XX, w miejsce pierwotnych,
zniszczonych i usuniętych. Dzwon z 1549 roku, przeniesiony z kościoła
starofarnego.
Kościół zbudowano w stylu barokowym. Orientowany, murowany z cegły
i otynkowany. Prezbiterium dwuprzęsłowe, z trzecim przęsłem od wschodu,
mieszczącym w przyziemiu zakrystię, a w górnej kondygnacji dawny chór
zakonny. Szersza i wyższa trójprzęsłowa nawa, poprzedzona na całej
szerokości kruchtą przedłużoną ku południowi. Łączy się po bokach z
ramionami arkadowego krużganka biegnącego pod fasadą kościoła oraz
korytarzem klasztornym ciągnącym się wzdłuż południowej ściany kościoła.
Prezbiterium posiada sklepienie kolebkowe z lunetami, nawa
kolebkowo-krzyżowe na gurtach, zakrystia ma sklepienie żeglaste, a kruchta
kolebkowo-krzyżowe. Podziały ścian prezbiterium wykonano zdwojonymi, a w
nawie zwielokrotnionymi pilastrami. Pilastry w połowie bocznych ścian są
podcięte na uskokowych konsolach. Nad pilastrami uproszczony fryz i
wydatny, profilowany gzyms. Tęcza oraz okna są umieszczone nad gzymsem,
zamknięte półkoliście. Polichromia pochodzi z okresu późnego baroku
(1800), wykonana przez bernardyna, brata Paschalisa. W prezbiterium, na
sklepieniu widoczne anioły adorujące Oko Opatrzności Bożej, dalej monogram
Maria i dekalog oraz symbole z litanii maryjnej; na ścianie tarczowej
tęczy Dzieciątko Jezus pomiędzy alegorycznymi postaciami Wiary i Miłości.
W podłuczu tęczy umieszczono herb miasta. W nawie na sklepieniu anioły z
symbolami maryjnymi, w lunetach postacie apostołów, a na spływach sceny z
życia Chrystusa i przedstawienia symboliczne. Na ścianach postacie
ewangelistów, alegorie Kościoła Walczącego, Triumfującego, Odkupienia,
Zmartwychwstania Ciał i Życia Wiecznego. Na ścianie nad tęczą umieszczono
scenę przywiezienia do Świecia obrazu NMP oraz śś. Piotr i Andrzej. Na
ścianie zachodniej widnieją dwa muzykujące anioły, a w zakrystii na
sklepieniu cztery aniołki z symbolami kapłaństwa.
Ołtarz główny zbudowany jest w stylu rokokowym (1767) wypełnia całe
prezbiterium. Są w nim rzeźby św. Elżbiety i prawdopodobnie Zachariasza
oraz nad bramkami Sybilli i Aarona, a w zwieńczeniu gołębica Ducha
Świętego w glorii, w otoczeniu aniołów. W części centralnej kopia
obrazu Matki Boskiej Świeckiej. Obraz ten miał trafić w 1602 roku do
kościoła w Gdańsku, lecz gdy statek zacumował do Świecia i chciał
kontynuować swoja podróż, nie mógł odpłynąć z powodu przypływu. Znak ten
uznano za cud i postanowiono obraz zostawić w Starej Farze. Od tego czasu
miasto było pod opieką Najświętszej Marii Panny. Obraz przeniesiony do
kościoła bernardynów, spłonął w czasie pożaru w 1902 roku. W 1903 r.
Bernard Łaszczyński odtworzył obraz w oparciu o włoski obraz Madonny Della
Sedia.
Ołtarze boczne wykonano wg projektu brata Paschalisa w stylu
klasycystycznym i poświęcone są zakonodawcom: św. Franciszkowi z Asyżu i
św. Antoniemu z Padwy. Ambona pochodzi z przełomu XVII i XVIII w. |
