PAŁAC W DĘBOWEJ ŁĄCE   pow. Wąbrzeźno
kategoria:

zabytki architektury - pałace, dworki, chaty
opis: Wieś Dębowa Łąka została założona w czasach krzyżackich około 1300 r. Była to własność rycerska, potem szlachecka. W średniowieczu majątek był gniazdem rodowym Dębołęckich herbu Prawdzic, później należał do Działyńskich i Sikorskich. W końcu XVIII wieku przeszedł w ręce rodów niemieckich. W 1819 roku dobra nabywa Hennig, adwokat z Kwidzyna. Jego synowie zarządzali majątkiem do 1892 roku. Wieś w tym okresie była w większości zamieszkana przez ludność narodowości niemieckiej. Pałac w obecnej formie wybudowany w 1849 r. przez Karola i Fryderyka Hennigów. Fryderyk Hennig - z wyboru miejscowych Niemców - był posłem na sejm w Berlinie, wrogo nastawionym do polskich ziemian reprezentowanych w parlamencie przez Natalisa Sulerzyckiego. Kiedy Sulerzycki wybudował w niedalekim Piątkowie neogotycki zameczek, Hennig zbudował w Dębowej łące równie okazałą rezydencję. W 1892 roku majątek wykupiła od Hennigów Pruska Komisja Kolonizacyjna.
   Od 1895 r. w pałacu miał swoją siedzibę zakon oraz seminarium duchowne  Ojców Ewangelistów. Ojcowie wybudowali w 1901 roku na północnym skraju parku kościół w stylu neogotyckim na potrzeby licznej gminy ewangelickiej. Jest to okres wzmożonego osadnictwa niemieckiego. Wówczas to zmieniono nazwę miejscowości na Wittenburg in Prussen. W okresie międzywojennym, w latach 1920-1924, w dostosowanym do potrzeb szkoleniowo-wychowawczych budynku, Siostry Służebniczki Niepokalanego Poczęcia NMP prowadziły zakład wychowawczy dla panien. W 1924 roku  Ojcowie Zgromadzenia Ducha Św. zorganizowali szkołę dla chłopców, a w latach 1925-1930 w pałacu mieściła się Średnia Szkoła Rolnicza. W 1932, pozostający bez administratora zrujnowany pałac, wydzierżawiły Siostry Zgromadzenia Pasterek od Opatrzności Bożej, organizując w nim nowicjat. We wrześniu 1939 r. Niemcy urządzili w nim więzienie dla księży z powiatu wąbrzeskiego. Po wojnie, w erygowanym ponownie domu Sióstr Zgromadzenia Pasterek od Opatrzności Bożej, opiekę znalazły dzieci i osoby starsze. W 1958 roku Siostry opuszczają pałac i zlikwidowany przez władze świeckie ośrodek. Po 6 latach generalnego remontu - od 1965 - w pałacu znajdował się Państwowy Dom Dziecka.  Od 1984 r. w budynku mieszczą się szkoły i internat Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Dębowej Łące.
   Powierzchnia zespołu pałacowo-parkowego w Dębowej Łące zajmuje 11,25 ha. W południowej części parku zbudowano późnoklasycystyczny pałac z XIX wieku. Przed frontem znajduje się półkolisty podjazd. Pałac to monumentalny gmach częściowo 2- i częściowo 3-kondygnacyjny, wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 35 x 26 m z niewielkim dziedzińcem pośrodku. Od północnego-zachodu 6-kondygnacyjna wieża widokowa  zwieńczona belwederem. W najwyższej kondygnacji wieży okna parzyste zamknięte półkoliście oraz wydatny gzyms drewniany na konsolach. Przy narożniku północnym kryty taras z kanelowanymi kolumnami.
   Elewację pałacu ożywiają boniowania i profilowane gzymsy. Okna częściowo w obramieniach uszatych. Najciekawsza jest pięcioosiowa elewacja frontowa budynku z północno-wschodniej strony, z trójosiowym ryzalitem w głównym skrzydle, zwieńczonym trójkątnym frontonem. Okna na piętrze ryzalitu zamknięte półkoliście, ponad nimi rozety. Od strony ogrodowej przylega portyk zwieńczony tarasem, do którego prowadzą okazałe schody.
   W budynku zachował się pierwotny wielotraktowy układ wnętrz z korytarzami od strony dziedzińca i obszerną sienią na osi frontu oraz oryginalna stolarka. Za murem oddzielającym pałac od zabudowań folwarcznych zachowały się pomieszczenia wozowni (obecnie schowki i warsztaty). Park krajobrazowy z trzech stron otaczający rezydencję należy do największych na ziemi chełmińskiej.
źródło: Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Województwo bydgoskie, pod red. T. Chrzanowskiego i M. Korneckiego, z. 19: Powiat wąbrzeski, oprac. T. Chrzanowski i M. Kornecki, Warszawa, 1967
http://soszwdl.neostrada.pl/Parkipalac/opis.htm
jak trafić: Zespół pałacowo-parkowy w Dębowej Łące znajduje się w zachodniej części wsi. Kierując się z drogi Wąbrzeźno - Brodnica do Łobdowa na łuku drogi, za ogrodzonym zbiornikiem wodnym i drzewami, zobaczymy  pałac. Do Dębowej Łąki dojedziemy  drogą nr 534 z Wąbrzeźna. W miejscowości Niedźwiedź należy skręcić w drogę wojewódzką nr 548. Po 5 km jazdy jesteśmy w Dębowej Łące. Można też skorzystać z autobusów PKS dojeżdżających do Dębowej Łąki z Wąbrzeźna lub Brodnicy.
 
zdjęcie:


fot. H. Krawczyk ze strony www.express.bydgoski.pl