MOST W BYDGOSZCZY-FORDONIE
zabytki architektury - zabytki techniki
W latach 1891-93 powstał kratownicowy most stały wg projektu radcy Georga Christopha Mehrtensa. Ogromną jak na tamte czasy inwestycję rozpoczęto od wybudowania linii kolejowej Bydgoszcz Wschód - Fordon o długości 5,2 km. Betonowe filary otrzymały opływowy kształt statku i wpuszczone zostały do 5 metrów pod dno rzeki. Nadbudowano je cegłami i wzmocniono warstwą bazaltu. Filary nadbrzeżne osadzono w fundamentach studniowych, ale bazaltem wzmocniono tylko ich czoło. Wszystkie filary zabezpieczono dodatkowo kamiennymi nasypami. Nad wodą zawisło 5 łukowych przęseł ze stali martenowskiej, każdy o dł. 98,5 m oraz 13 przęseł kratowych ze stali konwektorowej thomasowskiej przerzuconych nad terenami zalewowymi - te przęsła liczyły po 60,5 m. Budowla miała 10,8 m szerokości, przy czym 6,5 m to droga dla ruchu kołowego, a 4,15 m dla kolei. Pozostałe 15 cm zajmował solidny płot oddzielający. Podczas prac zużyto 9 tys. m3 betonu, 40 tys. m3 kamieni i 27 tys. m3 cegły. Ciężar jednego przęsła nawodnego wynosił 900 ton, zaś nadbrzeżnego - 460 ton. Ciężar całkowity stalowego kolosa osiągnął 10 500 ton, a jego długość 1325 metrów - był to w tym czasie najdłuższy most w Niemczech.
Wraz z oddaniem do użytku mostu, uruchomiono też (1.XI.1893 r.) linię kolejową przez Ostromecko, Unisław do Chełmży. Ze względu na znaczenie strategiczne, most został silnie ufortyfikowany warowniami i basztami strzelniczymi. Od zakończenia budowy strzeżony był przez wojsko i urząd celny. W 1920 r. został najdłuższym mostem w Rzeczpospolitej.
2 września 1939 r. w czasie bombardowania przystani wiślanej nastąpiło odpalenie przygotowanego ładunku wybuchowego na moście i zawalenie się kilku przęseł. Pod koniec 1941 r. most naprawiono, ale 26 stycznia 1945 r. cofające się oddziały niemieckie most ostatecznie wysadziły. W 1946 r. przystąpiono do jego rozbiórki - starą, przedwojenną konstrukcję wykorzystano przy budowie 4 innych mostów: w Brzegu nad Odrą, w Terespolu i Zosinie nad Bugiem, w Rybołtach nad Narwią i Czarnkowie nad Notecią.
W latach 1951-56 zbudowano od podstaw nowy, skrócony o 300 m względem poprzedniego, w wyniku zastąpienia jego fragmentów od strony Ostromecka nasypem ziemnym. Obecnie most ma długość 1,005 km i ustępuje długością m.in. mostom w Świeciu i Grudziądzu. Jedno przęsło przebiega nad lewym brzegiem, 4 na nurtem, a 8 nad porośniętym chaszczami brzegiem prawym. Pięć zachodnich przęseł jest wyraźnie dłuższe od pozostałych, co skutkuje widoczną dysproporcją w rozmiarach kratownic: pięć zachodnich jest wyższych i potężniejszych od pozostałych. Na szerokości 13,8 m mieści się jezdnia z jednym pasem ruchu w każdą stronę oraz tor kolejowy, zresztą obecnie nie użytkowany (most fordoński jest obok grudziądzkiego i płockiego jednym z trzech mostów drogowo-kolejowych na Wiśle). Most w Fordonie leży na trasie łączącej Pomorze Zachodnie z Warszawą i Lublinem. Bezpośrednio łączy bydgoską dzielnicę Fordon z prawym brzegiem rzeki.
www.skyscrapercity.com
fot. ze strony
fotoforum.gazeta.pl
