MUZEUM ZIEMI PAŁUCKIEJ W ŻNINIE
muzea, skanseny, izby regionalne
W Baszcie obecnie można obejrzeć ekspozycję poświęconą dziejom Żnina od najdawniejszych czasów. Zgromadzone są tu m.in. relikty świadczące o pierwszych śladach osadnictwa na Pałukach – efekt wieloletnich badań archeologicznych regionu. Ciekawa jest też historia miejscowego Bractwa Kurkowego – jednego z najstarszych w Wielkopolsce, założonego przez mieszczan – rzemieślników i kupców w 1424 roku. Na muzealnej wystawie prezentowane są insygnia, medale oraz regestra z końca XVIII wieku.
Osobną ekspozycję stanowią pamiątki związane z Powstaniem Wielkopolskim – jedynym w Polsce zrywem narodowo-wyzwoleńczym zakończonym pełnym sukcesem. To właśnie w 1919 roku mieszkańcy Żnina, równie niezadowoleni z efektów konferencji wersalskiej (kończącej I wojnę światową; Wielkopolska miała według jej postanowień znaleźć się w granicach Prus), co reszta mieszkańców regionu – aktywnie włączyli się do rozbrajania oddziałów pruskich, pokazując w ten sposób chęć przynależności do Polski i uczestnictwa w odbudowie wyniszczonego okresem zaborów państwa.
Uzupełnieniem ekspozycji w wieży ratuszowej jest dział poświęcony wybitnym postaciom Żnina i regionu. Tu urodzili się znakomici uczeni epoki Oświecenia, współtwórcy Konstytucji Trzeciego Maja – Jan i Jędrzej Śniadeccy. Wybitnych osobowości było tu zresztą znacznie więcej. Wspomnieć należy o Jakubie ze Żnina – arcybiskupie gnieźnieńskim, z którego inicjatywy papież Innocenty II w 1136 roku wystawił słynną bullę gnieźnieńską – jeden z pierwszych dokumentów administracyjnych obejmujących XII-wieczną Polskę. W tymże dokumencie, obok 29 innych pałuckich miejscowości, Żnin znalazł się jako osada targowa o wczesnomiejskim charakterze, a więc dość istotnym znaczeniu. Portretu Jakuba próżno szukać na wystawie. Są tu jednak podobizny Erazma Glicznera – urodzonego w nieodległych Laskach Wielkich (dziś gm. Gąsawa) – przywódcy luteran, pedagoga, autora pierwszej w języku polskim rozprawy o wychowaniu dzieci, Klemensa Janickiego – najsłynniejszego polskiego poety renesansu (piszącego w łacinie), urodzonego w podżnińskim Januszkowie, Mścisława Wartenberga – filozofa, profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie oraz Wandy Dobaczewskiej – literatki, autorki m.in. wielu poczytnych powieści dla młodzieży.
Na ostatnim piętrze wieży ratuszowej można obejrzeć mechanizm zegara XVIII wieku. Z okien roztacza się widok na kamieniczki otaczające żniński rynek oraz wody Małego Jeziora Żnińskiego.
Głównym obiektem Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie jest dziś budynek Magistratu. Wybudowany w 1906 roku (do dziś nie ukończony) był początkowo siedzibą władz miejskich Żnina. Później pełnił wiele innych funkcji. Od połowy lat 90. mieści się w nim administracja placówki oraz stałe wystawy poświęcone historii drukarstwa, etnografii i sportom motorowodnym. Tu również gromadzone i opracowywane są zbiory, działa też Galeria im. Tadeusza Małachowskiego – sala wystaw czasowych, w której eksponowane są głównie dzieła twórców związanych z regionem oraz sztuki nowoczesnej.
Wystawa "Etnografia Pałuk" prezentuje rzeźbę, hafty ludowe, plecionkarstwo, zdobnictwo wnętrz oraz różne sprzęty i narzędzia używane w przeszłości w gospodarstwach pałuckich. Prezentowane są tu tradycyjne stroje, drewniana i gliniana rzeźba, malarstwo. Zrekonstruowane jest też wnętrze chaty wyposażonej w niezbędne sprzęty gospodarstwa domowego.
"Historia żnińskiego drukarstwa" wystawa stała maszyn i urządzeń poligraficznych używanych w XIX i XX wieku nawiązuje do bogatej historii "Koncernu Wydawniczego Anny i Alfreda Krzyckich" działającego w Żninie w okresie międzywojennym. Eksponowane są zabytkowe maszyny drukarskie, monotyp, linotyp, odlewarka linii topograficznych, kaszty zecerskie, prasy introligatorskie, zszywarki, złociarka do zdobienia okładek książek, gilotyna do cięcia papieru itp. Wystawę uzupełniają wydawnictwa wspomnianego koncernu Krzyckich - "Moja Przyjaciółka", "Pałuczanin", "Ilustrowany Kurier Polski", "Moje Powieści", "Orędownik Powiatu Żnińskiego" i inne.
Żnin to w środowisku miłośników sportów motorowodnych to miejsce wyjątkowe. Uznanie stolicy Pałuk za jeden z najważniejszych ośrodków sportów motorowodnych zaowocowało utworzeniem w 2005 roku jedynego w Europie Muzeum Sportów Motorowodnych. Zgromadzone są tu silniki – najstarsze powstały w dwudziestoleciu międzywojennym, śruby napędowe, medale, fotografie, afisze i programy z imprez motorowodnych rozgrywanych w Żninie oraz na wodach całego świata.
Oddziałem żnińskiego Muzeum Ziemi Pałuckiej jest również Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji koło Żnina.
fot. ze strony
http://picasaweb.google.com
fot. ze strony
http://www.museo.pl
